On the 30th of November, we are going to celebrate the last day of Autumn by BIKES!!! uh...
The first station will be Musaler, after w'll move to the Historical Ruins of Zvarthnots:~ The road will also open views of the autumn miracle…
Tour start time: 9:00 from HAMALIR Distance: 20 km (to and back will be 40km)Cloth requirements: Warm clothes, Gloves, Cap, Food: Vegetarian - full of vegetables and fruits, nuts and beans Drink: mountainous teas, forest’s juicesMood: Excellent!:))~
P.s. Technical assistance will provide professional biker and bicycle specialist of HVZ bicycle Repair workshop center (you can rent a cheap bicycle as well) – 093 426 654
So be infected and infect your friends to celebrate and enjoy the greatness of our Nature ~
The villagers of Lernadzor in the southern hills of Armenia are alarmed at plans to prospect for Uranium ore in the area, nearly forty year after a local mine was closed, allegedly due to a fatal accident linked to radiation poisoning. In April this year, a contract was signed between the Armenian environment minister, Aram Harutiunian, and the Russian company Atompredmedzoloto to mine uranium throughout Armenia. The hills around Lernadzor, in the Syunik region, 340 kilometres south of the Armenian capital Yerevan, are a prime candidate for exploratory work, because the region is well known as a source of uranium since Soviet times. Experts believe there are thousands of tonnes of ore still in the ground. Atompredmedzoloto is the world’s second biggest uranium miner, dominating the market in Russia. The Armenian and Russian partners have said they will start prospecting by means of drilling in the hills near the villages of Lernadzor, Pukhrut and Katnarat. If they find sufficient amounts of uranium, as they expect, they will start to mine them from 2010. Harutiunian said that the exploration project will not pose any danger and all work will be done strictly in accordance with Armenian legislation. “There are no grounds for concern because we will monitor…the prospecting,” said Harutiunian. “And that means that nothing is threatening the environment.” Sergei Kirienko, the former Russian prime minister who is general director of Rosatom, the Russian state corporation which owns Atompredmedzoloto, said that depending on the amount of uranium they discover, the company could invest tens of millions of dollars in the Armenian project. He also emphasised that the uranium would benefit Armenia’s nuclear power industry. A new venture, the Armenian-Russian Mining Company, was launched in Yerevan in 2008 to develop the project. “By our calculations, the joint venture ought to completely cover Armenia’s supplies of uranium, which is [an important] factor in its energy security,” said Kirienko. He said that a joint team of Armenian and Russian specialists had already identified the areas they wished to prospect – the ones in Syunik amongst them. However, both locals and environmentalists are alarmed by the news. “We heard about this [exploration work] only from news broadcasts, we weren’t asked what we wanted or what we should do so that the village doesn’t suffer,” said Lernadzor elder Styopa Petrosian. “We all know that uranium is a radioactive substance which can very quickly create levels of radioactivity that directly affect the environment and people’s health.” “If work begins on extracting uranium, Armenia will turn into a disaster zone,” said Hakob Sanasarian, a leading green activist. “This kind of mining could be environmentally destructive for such a small country.” Villagers in Lernadzor say that in the 1970s there was a brief period of uranium mining during which several miners reportedly died and the mine was abruptly shut down. There was no explanation given for the closure. “I remember just like it was today how the whole village heard that several people had died in the mine, but no one found out what happened and why,” said 70-year-old Babken Gevorgian. “All the conversations were about how the miners died from high levels of radiation,” said Vladik Martirosian, head of the environmental organisation Khustup and an engineer in the environmental department of the nearby Zangezur Copper Molybdenum Factory. “I think that was what happened because we did not even see their bodies. They shut the mine and they also shut our mouths.” IWPR approached Armenia’s ministry of energy and natural resources about why the mine was closed, but officials were unable to respond to our enquiries. Another cause for concern is the proximity of the projected exploration work to Armenia’s biggest and richest national park, Shikahogh. The director of Shikahogh, Ruben Mkrtchian, is resolutely opposed to the uranium extraction project. “The distance between [proposed exploration area] and Shikahogh is less than 50 km,” said Mkrtchian. “That means that [if] mines open, the national park will be subjected to radiation. Animals will definitely get sick because of this and trees will start to wither. If that happens, the whole ecological balance of the forest will be disrupted.” Scientist and academician Sergei Grigorian, who will lead the prospecting work, says that contemporary mining methods are safe and that mining will not pose any environmental hazards. He said that the more dangerous process of uranium enrichment would take place not in Armenia, but in a joint Russian-Kazak centre in the city of Angarsk in Siberia. Environmentalists say they have not been convinced. Eveline Ghukasian, deputy director of the Institute of Hydrology and Fish-Breeding in the Armenian National Academy of Sciences, said, “In Syunik [region], where the environment has already been polluted because of large-scale mining work, the last thing we need is radiation caused by the extraction of uranium. Starting up the mines could have not just irreversible environmental effects, but cause early death, cancers and birth defects.” Local officials say they are satisfied with the government’s assurances about the safety of the project. But villagers like Haik Minasian, 20, are sceptical. “Because local officials support these government decisions, I am sure that our protests won’t be heard, they will start looking for uranium and the effect on us, local people, will be lethal,” he said. “One day we’ll go to sleep and we won’t wake up.”
Երևանից դեպի հարավ` 338 կմ հեռավորության վրա գտնվող Սյունիքի մարզի Լեռնաձոր գյուղի բնակիչներն արդեն 5-6 ամիս է` խուճապի մեջ են.
համաձայն 2008թ. ապրիլին ՀՀ բնապահպանության նախարար Արամ Հարությունյանի և ռուսական «Ատոմռեդմեդզոլոտո» ԲԲԸ-ի միջև կնքված պայմանագրի` արդեն մեկնարկել են Հայաստանի հանքերում ուրանի որոնողահետախուզական աշխատանքները:
«Մենք էս հանքի բացման մասին իմացել ենք հեռուստատեսության լուրերից, ոչ մեկ մեզ չի հարցրել` ուզում եք, համաձայն եք կամ ինչ անենք, որ գյուղը վնաս չկրի,-ասում է 444 բնակիչ ունեցող Լեռնաձոր գյուղի գյուղապետ Ստյոպա Պետրոսյանը,-Բոլորս գիտենք, որ ուրանը ռադիացիոն տարր է, որը շատ արագ ֆոնային դաշտ է ստեղծում ու անմիջականորեն ազդում շրջակա միջավայրի ու մարդկանց առողջության վրա»:
Լեռնաձորցիների` ուրանի մասին քաջատեղյակությունը գալիս է Խորհրդային տարիներից, քանի որ դեռևս 70-ականներին հարակից բլուրներում հանքափորները որոնողահետախուզական աշխատանքներ են արել և պարզել, որ մոտ 30 000 տոննա ուրանի պաշարներ կան, որոնք, ինչպես նշում են մասնագետները, պետք է տարիների ընթացքում գոնե կրկնապատկված լինեն:
Այս փաստը հիմք ընդունելով էլ` ՀՀ բնապնախարարի ու «Ատոմռեդմեդզոլոտո»-ի միջև կնքվեց համագործակցության պայմանագիր, ըստ որի` ստեղծվեց նաեւ հայ-ռուսական համատեղ ձեռնարկություն: Հարությունյանի խոսքերով` այս փուլին հասնելու համար երկար ճանապարհ են անցել, որին անմիջականորեն մասնակցել են երկու պետությունների վարչապետերը:
Դեռևս 2000թ. Հայաստանի և Ռուսաստանի կառավարությունները խաղաղ ատոմի ոլորտում համաձայնագիր էին կնքել: Իսկ անցյալ տարի ատոմային էներգիայի ՌԴ «Ռոսատոմ» գործակալությունը ՀՀ-ին ներկայացրեց հանքավայրերի ուսումնասիրման համատեղ ծրագիր, ինչի արդյունքում կողմերը ստորագրեցին համագործակցության զարգացման վերաբերյալ արձանագրություն, որին էլ հաջորդեց ապրիլյան պայմանագիրը:
(Ի դեպ, «Ռոսատոմ»-ի մեջ է մտնում «ՙԱտոմէներգոպրոմ» ԲԲԸ-ն, որին և պատկանում է «Ատոմռեդմեդզոլոտո» ԲԲԸ-ի ակցիաների 100 տոկոսը: Վերջինս, տնօրինված ուրանի պաշարների քանակով աշխարհում զբաղեցնելով 2-րդ տեղը, կառավարում է Ռուսաստանի ողջ ակտիվները և ծրագրեր է իրականացնում նաև Ղազախստանում):
«Ուրանը մեծ հետաքրքրություն է առաջացնում ոչ միայն Հայաստանում ու Ռուսաստանում, այլև ընդհանուր առմամբ աշխարհում ընթացող գործընթացներում»,-նշում է Հարությունյանը` հույս հայտնելով, որ պաշարների առկայությունը կհաստատվի, և ձեռնարկությունը կանցնի իր բուն գործունեությանը:
Իսկ գործունեության վայրը Սյունիքի մարզի` մասնավորապես Լեռնաձոր համայնքի Փուխրուտ, Լեռնաձոր, Կաթնառատ գյուղերին հարող տարածքներն են: «Ռոսատոմ»-ի գլխավոր տնօրեն Սերգեյ Կիրիենկոյի խոսքերով` կախված պաշարներից` Ռուսաստանը կարող է մի քանի միլիոն դոլարից մինչեւ մի քանի տասնյակ միլիոն ներդնել, ինչի հույսերը և փայփայում են ՀՀ իշխանությունները:
Հակառակ պետության ոգևորությանը, իրատեսական խուճապի մեջ են բնապահպաններն ու հանքերին հարող բնակավայրերի բնակիչները:
«Եթե սկսեն ուրանի արդյունագործական աշխատանքները, ինչը, ըստ էության արդեն կասկածի տակ էլ չէ, ապա Հայաստանը կդառնա աղետի գոտի:
29-30 հազար քկմ տարածք զբաղեցնող երկրի համար էկոլոգիական տեսանկյունից այն կործանարար կարող է լինել:
Ու ի վերջո, չի կարելի նման փոքր երկրում բոլոր հանքերը բացել, բնությունն իր վրեժը կլուծի մի օր»,-ասում է ՀՀ Կանաչների միության նախագահ Հակոբ Սանասարյանը:
Արամ Հարությունյանի խոսքերով, սակայն, վտանգները չեզոքացված են, «քանի որ աշխատանքները լինելու են թափանցիկ, ձեռնարկությունն աշխատելու է բացառապես ՀՀ օրենսդրության սահմաններում և ամեն ինչ անելու է` բնապահպանական խնդիրներից զերծ մնալու համար»:
Դեռևս 70-ական թվականներից ուրանի «համը տեսած» լեռնաձորցիների համար, սակայն, հազիվ թե համոզիչ լինեն երեւանաբնակ նախարարի խոսքերը. լեռնաձորցիները հիշում են, թե ինչպես այդ թվականներին Խորհրդային իշխանությունների հրահանգով բացեցին հանքերը և իսկույն, անհասկանալի հանգամանքներում փակեցին այն:
Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատի բնապահպանության բաժնի ինժեներ, «Խուստուփ» բնապահպանական հկ նախագահ Վլադիկ Մարտիրոսյանը հիշում է, որ այդ տարիներին ուրանի հետախուզման ժամանակ մի քանի հանքափորներ հենց հանքի մեջ մահացել են, որից հետո հանքը մինչև օրս փակվել է, իսկ բանվորների մահվան ոդիսականն էլ մնացել է անհայտ:
«Բայց բոլոր խոսակցությունները տանում էին այնտեղ, որ բանվորները մահացել են ուժեղ ռադիացիայից:
Ես կարծում եմ` էդպես էլ եղել է, քանի որ անգամ դիակները չհանեցին: Փակեցին հանքը` ժողովրդի բերանների հետ մեկտեղ»,-վկայում է Մարտիրոսյանը:
Լեռնաձորի բնակիչ 70-ամյա Բաբկեն Գևորգյանը, ով թեև հանքափորների համար ամեն օր հաց է տարել, միայն մի բան է իմացել` այն, որ հարուստ հանք է և վերջ:
ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս Սերգեյ Գրիգորյանը, ով, ինչպես նախատեսված է, ղեկավարելու է երկրագիտական աշխատանքները, հավաստիացնում է, որ հանքի բացումն իրենից վտանգ չի ներկայացնում:
«Համաշխարհային հանրությունն արդեն ուրանի հանքավայրերն անվտանգ շահագործելու մեծ փորձ ունի: Արդյունավետ միջոցներ կան, որպեսզի ճառագայթումը քիչ լինի, որը իրականում ուրանի հարստացման ժամանակ է լինում, իսկ հարստացում Հայաստանում չի արվելու: Հայկական կողմը պատրաստվում է արդյունահանված ուրանը հարստացնել Ղազախստանի և Ռուսաստանի կողմից Անգարսկում հիմնադրված ատոմային կենտրոնում»,-նշում է Գրիգորյանը, ում խոսքերին ուղղակիորեն հակասում են փորձագիտական վերլուծությունները:
Դեռևս 1990-ականներին ԱՄՆ-ում հրապարակվեց ԱՄՆ կառավարության` հանքարդյունաբերողների ռիսկերը թեմայով մի ուսումնասիրություն, որը վկայում էր, որ տարիներ առաջ
«ռադոնի և դուստր նյութերի հանքահանման հետեւանքով մի քանի հարյուր հանքափորներ մահացան թոքերի քաղցկեղից, իսկ մյուսները մինչեւ կյանքի վերջ ապրեցին այդ սպառնալիքի տակ»:
ԳԱԱ Հիդրոէկոլոգիայի և ձկնաբանության ինստիտուտի փոխտնօրեն, գիտքարտուղար Էվելինա Ղուկասյանը եւս, միանշանակ դեմ դուրս գալով ուրան արդյունահանելու նախագծին, պնդում է, որ «հանքարդյունաբերության ամենամեծ մասշտաբն ընդգրկող Սյունիքի շրջանում
տեղից էլ շրջակա միջավայրն աղտոտված է, ուր մնաց թե բանը հասնի ուրանին. ոչ միայն հանքի բացումը կազդի բնության, կենդանիների, մարդկանց հատկապես երեխաների վրա`առաջացնելով քաղցկեղ, անոմալ ծնունդներ, երիտասարդ տարիքում մահացության մեծ ցուցանիշ, այլև հսկայածավալ պոչամբարները»:
Լեռնաձորի մանկապարտեզի տնօրեն Նունե Առաքելյանը գիտի, որ հանքի վտանգների առաջին կրողներն փոքրիկներն են լինելու, ովքեր այսօր խինդ ու ծիծաղով են լցրել իր աշխատավայրը:
«Եթե բացեն հանքը…Չէ, չի կարող, պիտի բացառվի...Մեր երեխաները մեղք են»,-վրդովմունքը չթաքցնելով` ասում է Առաքելյանը:
Իսկ 69-ամյա լեռնաձորցի Վոլոդյա Ենոքյանը պնդում է, որ հարակից բնակավայրերը տեղափոխելու դեպքում միայն ինչ-որ չափով թույլատրելի կլինի հանքի շահագործումը: «Եթե բացեն հանքը, էս ռայոնը կվերանա»,-ասում է նա:
Հայաստանի 3 արգելոցներից ամենամեծն ու կենսաբազմազանությամբ ամենահարուստը համարվող Շիկահողի արգելոցի տնօրեն Ռուբեն Մկրտչյանը թե որպես բնապահպան և թե որպես սովորական բնակիչ է անհանգստանում:
«Այդ հանքերից մինչև Շիկահող 50 կմ-ից էլ քիչ տարածություն է: Հետեւաբար եթե հանքը բացվի, անհնար է, որ արգելոցի վրա ռադիացիոն ազդեցություն չլինի,-մտահոգվում է Մկրտչյանը,-
Դրանից կենդանիները հաստատ հիվանդություններ ձեռք կբերեն, ծառերը կսկսեն չորանալ: Իսկ եթե այդքան բան տեղի ունենա, մեր անտառի ողջ հավասարակշռությունը կվերանա»:
Ի դեպ, ուրանի հանքի շահագործման ազդեցության գոտին, ինչպես վկայում են մասնագետները, կախված արդյունագործական ծավալներից, կարող է ընդգրկել մինչև 60 կմ, երբեմն ավելի մեծ շառավղով տարածքներ:
Բնության համաշխարհային հիմնադրանի հայաստանյան գրասենյակի ղեկավար Կարեն Մանվելյանը հաստատում է արգելոցի տնօրենի մտավախությունը` ավելացնելով, որ կենդանական ու բուսական աշխարհն այսօր շատ խոցելի է, ուր մնաց թե ռադիացիոն ուժեղ ֆոնում հայտնվեն, դրան էլ գումարվեն պոչամբարները:
Լեռնաձորի հիմնական դպրոցի տնօրեն Ռոբերտ Գրիգորյանը սովորական լեռնաձորցիների կարծիքն ամենից խիստը կիսողն է, ով հանձնարարել է ֆիզիկայի ուսուցչին բոլոր դասարաններում առանձին դաս հատկացնել ուրանին ու վերջինիս հետեւանքներին` այդկերպ փորձելով պայքարել կառավարության որոշման դեմ:
Մինչդեռ պետական օղակների ներկայացուցիչները, ինչպես Սյունիքի մարզպետարանի գյուղատնտեսության եւ բնապահպանության վարչության պետի տեղակալ Ավո Ծատրյանը կամ հարակից Քաջարան քաղաքի քաղաքապետ Վարդան Գեւորգյանը, ասում են, որ «որոշելիքը կառավարությանն է, որին իրենք վստահում են»:
Իսկ երիտասարդ լեռնաձորցիների` 25-ամյա Հայկ Մինասյանի ու գյուղացի տարեկիցների խոսքերով՝ «քանի դեռ պաշտոնյաները հույսը դնում են կառավարության որոշումների վրա, մի քանի տարի հետո էս ռայոնի ժողովուրդը կքնի ու տենց քնած էլ կմնա»:
Այսօր «Դե ֆակտո» մամուլի ակումբում Էկոնոմիկայի նախարարության ճյուղային և տարածքային տնտեսական զարգացման վարչության պետ Հայկ Միրզոյանը լրագրողներին ներկայացրեց արդյունաբերության վրա գլոբալ տնտեսական ճգնաժամի ազդեցության վերաբերյալ կատարված մոնիտորինգի տվյալները:
Համաձայն վերջին տասը ամսվա կտրվածքով իրականացված մոնիտորինգի արդյունքների` արդյունաբերական ձեռնարկությունների արտադրանքի ծավալները նվազել են` կազմելով 91.6%, իրացման ծավալները կազմել են 96.8 %, իսկ արտահանման ծավալը` 93.5 %: Հոկտեմբեր ամսվա կտրվածքով տեղի է ունեցել 1.4 %-ի ընդհանուր աճ:
Տնտեսական ճգնաժամի ամենալուրջ ազդեցությունը Հայաստանում նկատելի է հանքարդյունաբերության ոլորտում, որը կապված է համաշխարհային շուկայում գունավոր մետաղների գների կտրուկ անկման հետ: Այսպես` պղնձի 1 տոննայի գինը 8100 ամերիկյան դոլարից իջել է մինչև 3600 դոլար, ցինկի գինը` 2800-ից մինչև 1100 դոլար, իսկ մոլիբդենի գինն իջել է մինչև 24000 դոլար: Ըստ մոնիտորինգի տվյալների` այսօր ակնագործության ճյուղում վերելք է նկատվում:
Սակայն Հայկ Միրզոյանը կարծում է, որ դեռ վաղ է ակնագործության ճյուղում արձանագրված աճը կայուն համարել. «Այդ շուկայում էլ է գների անկում տեղի ունեցել, իսկ այս երկու ամսվա զարգացումները պայմանավորված են մի քանի ընկերությունների` «Լորի», «Դայմոնդ Տեյք», «ՆԼՏ»-ի ունեցած պատվերների հետ»: Հոկտեմբերին այս ոլորտում արտադրության ծավալները կազմել են 112.2 %, իսկ աճը`155%: Քիմիական բնագավառում նույնպես անկման միտուներ կան, որը կապված է Նաիրիտի արտադրանքի նկատմամբ պահանջարկի նվազման հետ: Մեքենաշինության ոլորտում աճ կա` սարքաշինության ոլորտում 112.1 և էլեկրատեխնիկական բնագավառում 101.8%-ով: Այդ աճն ապահովել են «Պրոլեկտր» էլեկտրասարքերի և էլէկտրաապարատների գործարանների արտադրության ծավալների ավելացումը:
Ինչ վերաբերում է թեթև արդյունաբերության ճյուղին, ապա, ըստ Հայկ Միրզոյանի, այստեղ անկում նկատվել էր դեռևս ճգնաժամից առաջ. «Դա կապված է նրա հետ, որ մեր թեթև արդյունաբերության ձեռնարկությունները հիմնականում աշխատում են պատվիրատուի հումքով»: Նշենք, որ, ըստ մոնիտորինգի տվյալների, Հայաստանում այս տարի ապրանքային արտադրանքի ծավալը կազմել է 244 մլրդ, իրացումը` 238 մլրդ, արտահանումը` 148 մլրդ դրամ:
Մասնագետներն ահազանգում են` Քաջարանում և Կապանում էկոլոգիական, մեղմ ասած, անմխիթար վիճակ է:
ԳԱԱ «Էկոլոգանոոսֆերային հետազոտությունների» կենտրոնի տնօրեն Արմեն Սաղաթելյանն այսօր կայացած էկոլոգիական քննարկման ժամանակ, խոսելով Քաջարանի էկոլոգիական վիճակի մասին, նշեց, որ փոշու մեջ հայտաբերել են հիպերտոքսիկանտներ:
Մասնագետները դրանց աղբյուրը գտել են պոչամբարներում:
Դրանք, ի դեպ, ժամանակին եղել են քաղաքի տարածքում, այնուհետև հարթեցրել ու բնակելի են դարձրել:
Մասնագետներն այդտեղ հայտնաբերել են սնդիկ և կադմիում, որոնք ծանր մետաղներից ամենավտանգավորներն են համարվում:
«Դրանից հետո պարզեցինք, որ պոչամբարները ներքաշվել են գյուղատնտեսական գործունեության մեջ: Այնտեղ աճեցվող գյուղմթերքներում, մասնավորապես կարտոֆիլում, լոբիում ու կանաչեղենում, հայտնաբերվել են սնդիկի մնացորդներ:
Բացի այդ, պոչամբարների զգալի մասն օգտագործվում է, որպես արոտավայր»,-ասաց Ա. Սաղաթելյանը: Ուսումնասիրության ենթարկելով քաղաքի տարբեր պոչամբարներում արածող կովերի կաթի բաղադրությունը, մասնագետները պարզել են, որ այնտեղ առկա է սնդիկի, կադմիումի, մկնդեղի, իսկ հիմնական մայրուղուն հարակից տարածքներում արածող կովերի կաթում՝ նաև կապարի մնացորդներ:
Հետազոտվել է նաև Քաջարանի 12 և հարակից Լեռնաձոր գյուղի 5 երեխայի առողջական վիճակը: «Քաջարանի երեխաների 70%-ի մոտ մազերում մկնդեղի գերխտություն կա, բոլորի մոտ կա կադմիումի, նիկելի, պղնձի գերազանցություններ, իսկ 4 երեխայի մոտ սնդիկի գերխտություն է հայտնաբերվել:
Քաջարանի քաղաքապետարանն իր միջոցներով այդ երեխաներին բուժզննման է ուղարկել ու պարզվել է, որ նրանց մոտ լուրջ առողջական խնդիրներ կան»,-ասաց Ա. Սաղաթելյանն ու ավելացրեց, որ այդ քաղաքում կարելի է անզեն աչքով նկատել անեմիա հիվանդությունը:
Խոսելով Կապանի մասին, Ա. Սաղաթելյանը նշեց, որ քաղաքին շատ մոտ է գտնվում Արծվանիկի պոչամբարը, որտեղ Քաջարանից բերվում են թափոնները:
Աղտոտման գումարային քարտեզը նայելիս, ըստ մասնագետի, տեսնում ենք, որ դրությունը համեմատաբար մեղմ է՝ նկատվում է ցածր ու միջին մակարդակի աղտոտւմ: Ուշագրավ է արսենի ճնշումը քաղաքի վրա: Բացի այդ քաղաքում առկա է մկնդեղի գերճնշում:
Հետևելով Քաջարանի փորձին, մասնագետները հետազոտել են գյուղմթերքն ու բնակչության առողջական վիճակը: Ա. Սաղաթելյանը նշեց, որ Կապանի բնակիչները շատ են գովում տարածքում աճող լոբին, թե այն որդոտ չէ: Բայց մասնագետի պնդմամբ, կապարի, նիկելի ու քրոմի այդպիսի աղտոտման պատճառով գյուղմթերքներում նույնիսկ որդը չի կարող ապրել:
Առավել վատ վիճակ մասնագետները գրանցել են Սյունիքի գյուղական համայնքում, որտեղ «որևէ մաքուր սննդամթերք չի աճում, յուրաքանչյուրում առկա են տարբեր մետաղների գերնորմատիվային ցուցանիշներ»: Աղբյուր` Panorama.am
The experts are alarmed – ecological environment in Qajaran and Kapan faces serious problems.
Armen Saghatelyan the director of an ecological research center said that hyper-toxic elements are found in the dust.
The source is found in the tailing dams, say the experts. Note that before they were located in the city, after they were recovered and became populated.
The experts have foundmercury and cadmium, which are the most dangerous ones in hard metals. “It was found out that those tailing dams are being used to cultivate potato, beans, vegetables,” said A. Saghatelyan.
The experts have checked the milk of cows and found elements of mercury, cadmium, arsenic in the milk. The Municipality of Qajaran sent children to medical examination and it was found out that some suffer from surpass of certain chemical hard metals. http://www.panorama.am/en/health/2008/11/25/kapan/?sw
նոյեմբերի 25-ին՝ ժամը 10:00-ին, ՀՀ ԳԱԱ նախագահության նիստերի դահլիճում, կմեկնարկի «ՀՀ էկոլոգիական անվտանգություն եվ բնապահպանական հիմնահարցեր» գիտական նստաշրջանը:
Սույն թվականի նոյեմբերի 25-ին՝ ժամը 10:00-ին, ՀՀ ԳԱԱ-ի գիտական նստաշրջանում (Բաղրամյան 24, 2-րդ հարկ) կքննարկվեն Հայաստանի էկոլոգիական անվտանգությունը եվ բնապահպանական հիմնահարցերը: Կներկայացվեն հինգ հիմնական զեկույցներ՝ «Էկոլոգիական եվ բնապահպանական քաղաքականության եվ ռազմավարության հարցերը ՀՀ օրինակով», «Քաղաքակենտրոնացված տարածքների էկոլոգիական ռիսկի հիմնահարցերը», «Հայաստանի կենդանական աշխարհի կենսաբազմազանության ներկա վիճակը», «Հայաստանի բուսական աշխարհի բազմազանության պահպանության խնդիրները», «Սեւանա լճի կենսապաշարների վիճակի մասին» թեմաներով: Գիտնականները հատկապես անհանգստացած են Սեւանա լճի էկոհամակարգի խիստ անկայուն վիճակով, ձկնային պաշարների անհետացմամբ, լեռնային արդյունաբերական շրջանների ծանր մետաղներով աղտոտվածությամբ, Հայաստանի անտառների եվ քաղաքային կանաչ տարածքների կորուստներով:
ՀՀ ԳԱԱ Լրատվական ծառայություն 24.11.2008թ. (+37491) 92 12 64
«Հայաստանի Հանրապետությունում ապօրինի հատումների դեմ պայքարի աշխատանքները համակարգող անտառների պետական մոնիթորինգի խորհուրդն» այսօր անցկացրել է հերթական նիստը, որը վարել է փոխվարչապետ, տարածքային կառավարման նախարար, խորհրդի նախագահ Արմեն Գեւորգյանը:Տարածքային կառավարման նախարարության մամլո ծառայության տեղեկացմամբ` քննարկվել են Սեւանա լճին հարակից ջրածածկ անտառների մաքրման ընթացքը, ապօրինի անտառահատումների մասով իրավապահ համակարգի աշխատանքների արդյունավետությունը եւ ընթացիկ տարում այդ մասով դատարաններ մուտքագրված քրեական գործերին վերաբերող հարցեր: Աղբյուրի փոխանցմամբ` 2005 թ. մինչ օրս պետբյուջեից հատկացված 198 մլն դրամով մաքրվել է Սեւանա լճի մակարդակի բարձրացման հետեւանքով ջրածածկ 1000 հա անտառտարածքի 405 հա-ն: Դեռեւս կա 600 հա-ի մաքրման անհրաժեշտություն: Այս տարվա 45 մլն դրամի դիմաց 2009 թ. մաքրման աշխատանքների համար նախատեսված է հատկացնել 260 մլն դրամ: Ինչ վերաբերում է ապօրինի անտառահատումներին, ըստ խորհրդի քննարկումների, 2007-2008 թթ. դատախազություն է ներկայացվել 205 նյութ, պետությանը հասցված վնասը կազմել է 117 մլն դրամ: Հիմնական դեպքերը գրանցվել են Լոռու եւ Տավուշի մարզերում: Այս տարվա նոյեմբերի 12-ի դրությամբ դատարաններում քննվել է 6 քրեական գործ, որի հիմնական մասը գրանցվել է Տավուշի մարզում: Հարուցված դատական գործերի արդյունքում պետությանը հասցված վնասից վերականգնվել է 6 մլն 582 հազար դրամը: Որպես ապօրինի անտառահատումների դեմ պայքարի արդյունավետ միջոց` խորհուրդը քննարկել է Քրեական օրենսգրքով նախատեսված պատժաչափերի խստացման տարբերակը: Արմեն Գեւորգյանը հանձնարարել է Արդարադատության նախարարությանը` գլխավոր դատախազության հետ միասին, ուսումնասիրել եւ անհրաժեշտության դեպքում Քրեական օրենսգրքում համապատասխան փոփոխություններ կատարելու վերաբերյալ առաջարկություններ ներկայացնել: Մեկ այլ հանձնարարականով ոստիկանությունը եւ Պետական եկամուտների կոմիտեն առաջարկություն կներկայացնեն ապօրինի հատումների դեմ պայքարի լրացուցիչ միջոցառումների մասին: Մեկ այլ հանձնարարականով փոխվարչապետը գյուղատնտեսության, Էկոնոմիկայի նախարարություններից եւ Պետական եկամուտների կոմիտեից պահանջել է մեկամսյա ժամկետում ուսումնասիրել Հայաստանից անտառանյութի արտահանման արգելքի եւ դրա արդյունքում հայկական փայտամշակման ձեռնարկությունների հնարավոր զարգացման հարցը:
«Այն, ինչ տեսանք, արդարացրեց մեր բոլոր սպասումները. 4 օրերի ընթացքում ամեն օր կարելի էր տեսնել հայկական մուֆլոնի ոչ մեծ խմբեր: Կենդանուն Վալերին կարող էր որսալ հենց առաջին օրը, բայց հիշելով, որ հետազոտական աշխատանքները ոչ միայն որս է, չէր շտապում կրակել եւ սպասում էր ուղեկցող մարդու հրամանին:
Միայն որսի վերջին օրը, հոգնեցնող ճանապարհից ու անցումներից հետո, հաջողվեց գտնել հայկական մուֆլոնների հարմար խումբ: Հոտը բաղկացած էր 5 խոշոր ոչխարներից եւ մեկ մատղաշ էգից:
Կրակել 350 մետր հեռավորությունից ոչ միայն անհնար էր, այլեւ վտանգավոր: Իսկ վտանգել որսի հնարավորությունը վերջին օրը՝ այնքան էլ ճիշտ որոշում չէ: Շրջանցելով տարածությունը եւ մոտենալով մուֆլոնի խմբին մինչեւ 120 մետր` որսորդն առաջին կրակոցից սպանեց հրաշալի կենդանուն»:
Հայկական մուֆլոնի որսի այս նկարագրությունը զետեղված է Մոսկվայում հրատարակվող «Օխոտա» ամսագրի այս տարվա մայիսի համարում: Այն այդպես էլ կոչվում է` «Գարնանային որսի հաղթանշաններ», իսկ որսորդական ակնարկի վերնագիրն է` «Հայկական մուֆլոնի հետքերով»:
Նկարագրված իրադարձությունները տեղի են ունեցել այս տարվա գարնանը` Վայոց Ձորի մարզում (Եղեգնաձորի կիրճում):
Հաղթանշանների հավաքածուն ՀՀ Կարմիր գրքում գրանցված հայկական մուֆլոնով ավելացնելու բախտը վիճակվել էր Ռուսաստանում հայտնի որսորդ Վալերի Մալեեւին: Ակնարկում, իհարկե, գրված չէ, որ կենդանին պահպանվում է օրենքով, որ որսորդը իրականում որսագող է, իսկ որսի կազմակերպիչները՝ իրավախախտներ: Այն տարածքը, որտեղ տեղի է ունեցել հայկական մուֆլոնի որսը` Եղեգնաձորի կիրճում, ՀՀ կառավարության 2004թ. որոշմամբ մշտական եւ անհատույց օգտագործման իրավունքով տնօրինում է «Սաֆարի ինտերնացիոնալ» հայ-իտալական համատեղ ձեռնարկություն» ՍՊԸ-ն: Ինչպես գրված է կառավարության որոշման մեջ, Վայոց Ձորի մարզի Եղեգիսի կիրճի եւ Սյունիքի մարզի Գեղիի ու Դարմանաձորի անտառային ֆոնդի տարածքները տրամադրվել են «Սաֆարի ինտերնացիոնալ» ՍՊԸ-ին` վայրի կենդանիների տեսակների բնականոն վերարտադրության ապահովման, էկոտուրիզմի եւ որսորդական տուրիզմի զարգացման ծրագրի իրականացման նպատակով: Ընկերության նախագահը Վայոց Ձորի մարզպետ Վարդգես Մաթեւոսյանն է: Նա կտրականապես ժխտեց, որ այս տարի մուֆլոնի որս է եղել: «Այստեղ ընդհանրապես որս չի լինում» - ասում է նա: Այնուամենայնիվ, http://www.safariinternational.com/ կայքում մենք գտանք հետեւյալ գնացուցակը:
Որսի կազմակերպման պայմանների մեջ գրված է նաեւ, որ «Սաֆարի ինտերնացիոնալ» ընկերությունը պատրաստ է կազմակերպել նշված կենդանիների որս մարտից մինչեւ նոյեմբեր:
Իրականում հայկական մուֆլոնի որսագողությունը հաստատելու քիչ ցանկություն կա, քանի որ այդ կենդանու ապօրինի որսի տուգանքը 3 մլն դրամ է: Այս գինը սահմանված է «Բնապահպանական իրավախախտումների հետեւանքով կենդանական եւ բուսական աշխարհին պատճառված վնասի հատուցման սակագների մասին» ՀՀ օրենքով:
Գումարը փոխանցվում է ՀՀ պետբյուջե:
Այն, որ տեղի ունեցածը որսագողություն է, հաստատում են հետեւյալ տվյալները: Կենդանական եւ բուսական աշխարհի օբյեկտների օգտագործման (նաեւ որսի) լիցենզիա (թույլտվություն) տալիս է ՀՀ Բնապահպանության նախարարության Կենսառեսուրսների գործակալությունը: «Հայկական մուֆլոնի որսի թույլտվություն այս տարի չի տրվել»,- ասում է Բնապահպանության նախարարության Կենսառեսուրսների գործակալության կենդանական ռեսուրսների կառավարման բաժնի պետ Կարեն Ճենտերեճյանը:
«Կարմիր գրքում» գրանցված կենդանիների օգտագործում (նաեւ որս) թույլատրվում է միայն բացառիկ դեպքերում` գիտահետազոտական, արհեստական եւ բնական պայմաններում վերարտադրության նպատակով` ՀՀ կառավարության որոշմամբ («Կենդանական աշխարհի մասին» ՀՀ օրենքի 27-րդ հոդված):
Տվյալ դեպքում չի եղել ո՛չ կառավարության որոշում, ո՛չ որսի թույլտվություն եւ ո՛չ էլ պայմանագրի կնքում որեւէ որսորդի կամ որսորդական ընկերության միջեւ: Սա բավական է, որ դեպքը համարվի որսագողություն:
Որսագողության մասին ոչինչ հայտնի չէ նաեւ ՀՀ Բնապահպանության պետական տեսչության պետ Տիգրան Գրիգորյանին: Նրա հավաստմամբ՝ այս տարի հայկական մուֆլոնի որս չի եղել: Հայտնի չէ, թե ինչպե՞ս է «Սաֆարի ինտերնացիոնալ» ընկերությունը մուֆլոնի որսի հրավիրում, եթե կենդանու որսի թույլտվություն ստանալու միակ միջոցը գիտահետազոտական ուսումնասիրություն կատարելն է կամ վերարտադրությունը, որի համար պետք է կառավարության կամ բնապահպանության նախարարի որոշում, որսի անհրաժեշտության հիմնավորում, լիցենզիա եւ պայմանագրի կնքում: Տարբեր կազմակերպությունների կատարած ուսումնասիրությունների տվյալներով՝ հայկական մուֆլոնի քանակը Հայաստանում վերջին տարիներին շատացել է: Բայց դա տեղի չի ունեցել այն պատճառով, որ հայերը դարձել են օրինապահ, իսկ բնապահպանության նախարարության պահպանության տեսչությունը` ավելի կազմակերպված: Սա տեղի է ունեցել այն պատճառով, որ «Սաֆարի ինտերնացիոնալ» ընկերությունը շահագրգռված է պահպանել կենդանիներին բիզնես նպատակներով: Ընկերությունը հրավիրում է ՀՀ Կարմիր գրքում գրանցված կենդանու որսի, սահմանում է պաշտպանվող կենդանու որսի արժեք եւ տնօրինում ամբողջ գումարը` չվճարելով անգամ բնավճար: (Նույնիսկ գիտահետազոտական նպատակով հայկական մուֆլոնի որսի համար չի նախատեսվում բնավճար: Համարվում է, որ դա արվում է հանուն գիտության): ՀՀ օրենսդրությամբ կենդանական եւ բուսական աշխարհը ՀՀ սեփականությունն է: Սակայն, ակնհայտ է, որ այսօր հենց այդ պետությունը չի կարող տեր կանգնել իր սեփականությանը: «Հայկական մուֆլոնի հետազոտության համար մենք ոչ մի դրամ չենք ստանում: Մենք չունենք մեքենա հետազոտական արշավներ կազմակերպելու համար, չունենք գործիքներ, համապատասխան հանդերձանք: Ես էլ ի՞նչ կենսաբան»,- ասում է ՀՀ ԳԱԱ Կենդանաբանության ինստիտուտի ողնաշարավոր կենդանիների ուսումնասիրման լաբորատորիայի վարիչ Մամիկոն Ղասաբյանը: Նրա աշխատավարձը պետությունը սահմանել է ամսական 32 հազար դրամ:
Իննսունականների սկզբին, երբ հանրապետությունում համատարած ծառերի ու թփերի հատում էր կատարվում, Երեւանի ֆիզիկայի ինստիտուտին կից գիտավանում ոչ մի ճյուղ չկտրվեց. բնակիչները գիշերներն անգամ հերթապահում էին, որ գիտավանի տարածքը զարդարող բազմամյա ծառերը չհատվեն:
Հիմա էլ գիտավանի բնակիչներին հյուր եկող երևանցիները զարմանում են, թե ինչպես է պահպանվել այս օրերի երևանյան տեսարաններից այդքան տարբերվող այդ կանաչ օազիսը: Ամառվա կիզիչ տապին բազմամյա ծառերի հզոր սաղարթը պատսպարում է անցորդներին արևի այրող ճառագայթներից: Իսկ հիմա, երբ դրսում աշուն է, և բնության ներկապնակը երանգավորվել է մի աննախադեպ շռայլությամբ, գիտավանը, հիրավի, արժանի է թվում լավագույն գեղանկարիչների վրձնին: Բայց թե դա ռոմանտիկների համար է: Իսկ ռեալիստներն այլ կերպ են մտածում: Եվ գործու’մ: Նայեք այս նկարները: Միայն թե չասեք` դա ընդամենը մի քանի ծառ է: Այդ մի քանի ծառերն առնվազն 30 սմ տրամագծով բներ ունեն: Քանի՞ տարի է անհրաժեշտ, որ նման ծառ աճի: Բայց այս ծառերը, դժբախտաբար, աճում էին Հալաբյան փողոցի վրա վերջերս կառուցված «Կլայկ» կահույքի խանութի դիմաց եւ իրենց սաղարթով փակում էին խանութի ճակատամասը: Խանութի տերերն էլ ծառերին «չներեցին» այդ հանդգնությունը. նախ բոլոր ճյուղերը իսպառ հատեցին, ապա հարակից տարածքը ասֆալտապատեցին` այնպե¢ս, որ ոչ մի կաթիլ ջուր չհասնի հիմնահատակ սաղարթահատված ծառերի արմատներին: Իսկ գարնանը հանգիստ կարելի է սղոցել նաև բները, ավելի ճիշտ` այն գերանները, որ մնացել են կանգնած` ի հիշատակ երբեմնի ծառերի: Հետո էլ ասում են, թե իսկական հայը նա է, ով տուն է կառուցում, որդի է մեծացնում ու ծառ է տնկում: Ի՞նչ է, այս աշխարհի այսպես կոչված հզորներն ամբողջովին խմբագրե՞լ են այդ ասացվածքը: Ամալյա ՊողոսյանՖիզիկայի գիտավանի բնակչուհի
Եվ այսպես« կառավարությունը երեկ սրտի անհուն կսկիծով տեղեկացրեց« որ իրենց մի կերպ հաջողվել է Սյունիքի հանքարդյունաբերական ձեռնարկությունների սեփականատերերին համոզել երեք ամիս ոչ մեկին աշխատանքից չազատել եւ §հնարավորության սահմաններում¦ պահպանել նրանց աշխատավարձերը: Թե ինչպիսին կլինեն §հնարավորության սահմանները` առայժմ դժվար է ասել: Իսկ ահա Ալավերդիում վիճակն ավելի լուրջ է: Այստեղ նոյեմբերի 1-ին կոմբինատի աշխատողներին §ծանուցել են` « որ 21 օրից (այսինքն` նոյեմբերի 22-ից) բոլորն ազատվելու են աշխատանքից:
Բայց այս ամենը մի հետաքրքիր կողմ էլ ունի: Տարիներ շարունակ մի քանի օտարերկրյա ընկերություններ (թեեւ չար լեզուներն ասում են« որ դրանք այնքան էլ օտարերկրյա չեն) պղինձ եւ մոլիբդեն էին արդյունահանում ու գերշահույթներ ստանում: Ընդ որում« այդ ընթացքում« չգիտես ինչու« պղնձի եւ հատկապես մոլիբդենի միջազգային գները խստագույնս գաղտնի էին պահվում: Այդ գները պարզվում են միայն հիմա «երբ սեփականատերերն աղմուկ են բարձրացնում միջազգային շուկայում գնանկման առթիվ« ու հանկարծ պարզվում է« որ ընդամենը երկու ամիս առաջ պղնձի տոննան արժեր 8 հազար դոլար« իսկ մոլիբդենի տոննան` 80 հազար: Այսինքն« տարիներ շարունակ Հայաստանը պարզապես թալանվել է նույն վայրագությամբ« որով 19-րդ դարում Աֆրիկայի բրիտանական գաղութներն էին թալանվում: Այդ ամենը բնականաբար« տեղի է ունեցել իշխանությունների գիտությամբ եւ համաձայնությամբ (այլ կերպ լինել չէր կարող):
Համաշխարհային ֆինանսական ճգնաժամը ստիպեց բացել խաղաքարտերը« եւ ամեն ինչ ջրի երես բաձրացավ:
Որպեսզի պարզ դառնա "թե ինչ վայրենությամբ է շահագործվում Հայաստանի բնությունը" բավական է ներկայացնել միայն Թեղուտի շահագործման ծրագիրը:
Այդ հանքավայրից նախատեսվում է արդյունահանել տարեկան 150-200 միլիոն դոլար արժողությամբ պղինձ եւ մոլիբդեն« որից« սակայն« պետբյուջե կմտնի տարեկան ամենաշատը 10 միլիոն դոլար:
Թե ինչու են Հայաստանի իշխանությունները համաձայնվել այսպիսի շահավետ պայմաններով Հայաստանի բնությունը ոչնչացնելու իրավունք տալ օտարերկրացիներին «մնում է անհայտ«բայց փաստ է« որ նույնիսկ ամենահամեստ հաշվարկներով« Թեղուտի շահագործման արդյունքում Հայաստանի բնությանը հասցվելու է 130 միլիոն դոլարի վնաս: Ընդ որում« այդ վնասը հաշվարկվել է շատ հետաքրքիր ձեւով: Օրինակ« ըստ նախագծի« այդ տարածքում իսպառ վերանալու է երեք գետ: Իսկ գիտե?ք «թե ինչքան է գնահատվել գետը: Հատը` 175 հազար դրամ: Այսինքն` մոտավորապես այնքան« որքան բնապահպանության նախարարի մի §պերերիվը¦: Ուրիշ օրինակ բերենք:
Պետությունը« չգիտես ինչու« Թեղուտը շահագործող ընկերությանը հողը վաճառել է քառակուսի մետրը 8 դրամով« իսկ պոչամբարների¦ համար նախատեսված տարածքը` քառակուսի մետրը 2.5 դրամով: Հետաքրքիր է` ուրիշ մեկը կարո±ղ է Հայաստանում 25 հազար դրամով մի հեկտար հող գնել« կամ 175 հազար դրամով` մի ամբողջ գետ 18-րդ դարում անգլիացի գաղութարարները հնդկացիների առաջնորդներից հողերը գնում էին մի շիշ վիսկիով « եւ զարմանալի զուգադիպությամբ« մեր իշխանությունները մի հեկտար հողը վաճառել են նույն մի շիշ նորմալ վիսկիի գնով: Ուշադրություն դարձրեք` այս ամենը տեղի է ունեցել համաշխարհային ֆինանսական ճգնաժամից շատ առաջ: Այսինքն` այն ժամանակ« երբ հայտնի էր« որ այդ ընկերությունները գերշահույթներ են ստանալու:
Հիմա նրանք« բնականաբար« §պոչ են խաղացնում¦: Նրանք Հայաստան էին եկել գերշահույթներ ստանալու նպատակով ու երեւի նաեւ իշխանություններին վճարել էին դրա համար« հիմա ինչո±ւ պիտի համաձայնվեն ընդամենը սովորական շահույթներ ստանալ: Դրա համար էլ կառավարության ներկայացուցիչները խնդրողի դերում են: Ընդ որում« ավելի շատ ոչ թե այդ ընկերությունների եկավարներին են խնդրում« այլ գործադուլ անող բանվորներին (լավ էլի, աշխատեք, մարդիկ այդքան ներդրումներ են արել¦):
Ի դեպ« եթե կարելի է «համաշխարհային ֆինանսական ճգնաժամի հետ կապված մի հարց ուղղենք կառավարությանը: Ամբողջ աշխարհում հումքի գներն իջնում են «նավթի գինն արդեն 147 դոլարից իջել է 51 դոլարի« Ռուսաստանը մտադիր է իջեցնել Եվրոպա առաքվող գազի գինը« եւ այլն: Ամոթ չլինի հարցնելը` Հայաստանին վաճառվող գազի գնի հարցում նորություն չկա?: Թե չէ եկող տարի Հայաստանում ընդհանրապես որեւէ ձեռնարկություն չի աշխատի: Հո կառավարության անդամներն ամեն օր հիմնարկից հիմնարկ չե?ն վազվզելու ու սրան-նրան համոզեն մարդկանց աշխատանքից չազատել: Լավ կլինի կառավարությունը մի քիչ էլ սրա մասին մտածի: Թե չէ տարօրինակ բան է ստացվում` ամբողջ աշխարհում ամեն ինչ էժանանում է «բացի Հայաստան մտնող ռուսական գազից:
ЕРЕВАН, 12 ноября. /АРКА/. Группа ВТБ продолжит финансирование разработки Техутского месторождения в Армении после корректировки базовых расчетов. Об этом сообщил президент-председатель правления российского ОАО Банка ВТБ Андрей Костин, выступая в ходе видеомоста между Банком ВТБ и тремя дочерними банками в Армении, Украине и Беларуси.
Он отметил, что Группа ВТБ уже начала финансирование проекта разработки Техутского месторождения, предоставив первый транш кредита в размере $30 млн.
Однако, по его словам, на данный момент проект находится на стадии уточнения базовых расчетов в виду сложности привлечения долгосрочных средств в условиях мирового кризиса ликвидности и серьезного спада цен на продукцию, которую планировалось добывать на месторождении.
Как отметил банкир, в новых условиях очень важно правильно рассчитать новый план работы, в связи с чем совместно с акционерами проводятся соответствующие работы.
"Мы не отказываемся от кредитования и финансирования проекта, хотя в условиях международного финансового кризиса его достаточно сложно осуществить, тем не менее мы заинтересованы в его реализации, учитывая, что мы уже начали финансирование", - сказал Костин.
По его словам, сейчас очень важно уточнить основные показатели проекта с учетом изменившейся экономической ситуации и, в частности, падения цен на большинство природных ресурсов.
"Не буду забегать вперед, но мы будем продвигаться по пути реализации проекта разработки Техутского месторождения, но в скорректированном варианте с учетом новых обстоятельств", - сказал Костин.
Российский Банк ВТБ и компания Armenian Copper Programme (Эй-Си-Пи), владеющая лицензией на разработку месторождения, подписали 27-го мая 2008 года в Ереване соглашение о предоставлении кредита в размере $249,5 млн. сроком на 12 лет для разработки в Армении Техутского медно-молибденового месторождения.
Добыча руды на Техуте, который является вторым по величине месторождением меди и молибдена в Армении, будет осуществляться в течение 24 лет.
На месторождении в рамках проекта предполагается построить горно-обогатительный комбинат максимальной мощностью 83,7 тысяч тонн медного и 1,6 тысяч тонн молибденового концентрата в год.
ЗАО "Эй-Си-Пи", входящее в Группу компаний Валлекс (Vallex), учреждено в августе 1997 года на базе Алавердского горнометаллургического комбината. Акционерами предприятия являются Vallex F. M. Establishment (Лихтенштейн) - 80,74% акций и генеральный директор Armenian Copper Programme Валерий Меджлумян – 19,26%. Основным видом деятельности предприятия является производство меди и медных концентратов.
ЗАО Банк ВТБ (Армения) (до 20 июня 2006 г. ЗАО «Армсбербанк») стало участником группы ВТБ в апреле 2004 г. В настоящее время банк ВТБ владеет 100% акций ЗАО Банк ВТБ (Армения). --0—
[ 15 Նոյեմբերի 2008 18:22 ] տնտեսություն Լարիսա Փարեմուզյան
Նոյեմբերի 15-ին, առավոտյան ժամը 10-ին Ալավերդու «ԷյՍիՓի» (Արմենիան Քափըր Փրոգրամ) ընկերության հանքերի եւ ֆաբրիկայի բանվորները հավաքվել էին ընկերության վարչական շենքի հարեւանությամբ գտնվող Հայրենական Մեծ պատերազմում զոհված ալավերդցիների հուշարձան -աղբյուրի մոտ: Շուրջ երկու ժամ ընկերության վարչական շենքից հավաքվածների նկատմամբ որեւէ ուշադրություն չդրսեւորվեց: Այդ ժամանակահատվածում հեռվից բանվորների գործողություններին հետեւում էր Թումանյանի ոստիկանապետի տեղակալ Աշոտ Տիտանյանը: Վերջինս նկատելով, որ բանվորներն իրենց աշխատատեղի խաղաղ պահանջատեր են, հեռացավ: Բանվորների գործողություններին աննկատ հետեւում էին նաեւ ԱԱԾ-ի Ալավերդու բաժանմունքի աշխատակիցները: Իսկ գործազրկության եզրին կանգնած ալավերդցի հանքափորները վրդովված էին: Նրանցից շատերը բարձրաձայն բողոքում էին. «Էդ ինչպես էր, որ մեկ տարի առաջ, երբ պղնձի գինը միջազգային շուկայում 7-8 հազար դոլար էր, պրն Մեջլումյանը չմտածեց մեր աշխատավարձը բարձրացնելու մասին, եթե այն ժամանակ դա չի արել, որ իրավունքով է պղնձի գների անկման դեպքում մեզ կրճատում աշխատանքից»: Թե ինչու բանվորները այդ ժամանակ չեն պահանջել աշխատավարձի բարձրացում, նրանք բացատրեցին. «Չէինք կարող պահանջել, քանի որ ընկերությունում իր իրավունքների մասին խոսողին պատասխանում են` դժգոհ ես, գնա ձեր տուն, և ազատում են աշխատանքից»: Այդուհանդերձ, զայրացած աշխատողները տարիներով կուտակված իրենց զայրույթն էին թափում ընկերության ղեկավարության հասցեին. «Դրանց թանկարժեք ավտոմեքենաների մեկ անվադողը 90 հազար դրամ արժե, դրանով մեկ ամսում հանքում երկու բանվոր կարելի է պահել, ընկերության տնօրեն Գագիկ Արզումանյանի մեկ տարվա աշխատավարձով էլ հանքի ամբողջ բանվորներին կարելի է աշխատացնել»,- ամեն գնով իրենց աշխատատեղը չկորցնելու համար հաշվարկներ էին անում հանքափորները: «ԷյՍիՓի» ընկերության 350-ից ավելի աշխատողների աշխատանքից կրճատվելու բողոքի երկօրյա այս ակցիային դեռեւս չէր մասնակցել ընկերության Արհմիության նախագահ Հովսեփ Մնացականյանը: Վերջինս, այսօր ժամը 12-ի սահմաններում ներկայացավ բանվորներին: Պարոն Մնացականյանը չէր ուզում շփվել լրագրողների հետ, նրանց խնդրեց հեռու մնալ իրենից եւ չձայնագրել բանվորների հետ իր զրույցը: Արհմիության նախագահը բանվորների շահերի պաշտպանության որեւէ ծրագրով չէր ներկայացել: Հավաքվածներին նա ասաց. «Ես տեղեկություն ունեմ, որ Ագարակում 300 բանվորներ պարապուրդի մեջ են, լավ եք անում…»,- դեռ խոսքը չավարտած` բանվորներից մեկը նրան ընդհատեց. «Ոչ թե լավ եք անում, այլ լավ ենք անում, դու մեր կողքին ես, թե չէ»: Արհմիության զգուշավոր նախագահին այլ բան չէր մնում, բացի համաձայնելը: Բանվորները նրա ներկայությամբ հայտարարեցին. «Սա դեռ գործադուլ չէ, գործարանատերը մեր պատճառով վնաս չի կրում, հանքում տեխնիկան պահեստավորված է, մենք էլ անելիք չունենք, բայց եթե հարցը չլուծվեց` կդառնա գործադուլ»: Հովսեփ Մնացականյանը աշխատողներին տեղեկացրեց, որ ընկերության տարածքային տնօրենը խոսել է Մոսկվայում գտնվող ընկերության սեփականատեր Վալերի Մեջլումյանի հետ, որը երկուշաբթի կվերադառնա Մոսկվայից, իսկ երեքշաբթի Ալավերդիում կհանդիպի բանվորների հետ: Հավաքվածներից ոմանք չհավատացին: «Չի գա` կենտրոնական ճամփեքին կնստենք ու կփակենք»,- հայտարարեցին բանվորները: «Մենք դեպուտատ ունենք, Կարեն Սարիբեկյանի համարը ով կունենա»,- հարցրեց բանվորներից մեկը: Հարցը մնաց անարձագանք: Շուտով բանվորներին այցելեց Ալավերդու քաղաքապետ Արթուր Նալբանդյանը ու ասաց. «Վալերի Մեջլումյանը էսօր գալու ա հանրապետություն, այսինքն` Երեւան ա գալու: Արզումանյանի հետ էլ եմ խոսել, Մեջլումյանը դեռ չի հասել, ամսի 17-ին կամ 18-ին ես էլ ձեր հետ միասին, պրն Մեջլումյանի եւ Արզումանյանի, կարող է Մկրտումյանն էլ լինի, կարող ենք Ձեզ հետ հանդիպել, բայց առայժմ անորոշ է, որ ես կարողանամ մի բանի մասին Ձեզ հետ խոսել»: Քաղաքապետը նաեւ հայտնեց. «Տարածքային նախարարին հանդիպել ենք, վարչապետին հանդիպել ենք, կառույցներ չենք թողել էս առումով: Մեր նպատակը նա է, նաեւ ձերն էլ, որ Սյունիքի տարբերակը գոնե առայժմ էստեղ աշխատի, մենք էլ ենք դա ուզում: Դե հիմա կարող է հունվարից հետո միջազգային շուկայում գները բարձրանան, էլի նույն ձեւով իրա հունով գնա, դե, իհարկե, սեփականատիրոջ անունից առայժմ ես չեմ կարող բան խոստանալ, էն, ինչ որ քաղաքապետարանը որոշել է ձեզ հետ միասին Սյունիքի տարբերակին հասնելու համար, դա անելու ենք, մենք մեր խնդիրները կբարձրացնենք, սեփականատերը կասի` ինչ տարբերակով է անում: Ընկերությունում դրսից էլ ահագին աշխատողներ ունենք, որոնք մեր համայնքից չեն, միգուցե առաջին կրճատումները նրանց վերաբերի, ով գիտի: Ասելիքս էն ա, որ հիմա մենք անիմաստ հավաքվեցինք, էսօր որեւէ մեկը չի գալու: Ես ուզում եմ ձեզ տեղեկացնեմ, որ էսօր ղեկավարներից մարդ չի գալու»: Արթուր Նալբանդյանը խոստացավ, որ նոյեմբերի 17-ին կամ 18-ին կկազմակերպի «Արմենիան Քափըր Փրոգրամ» ընկերության սեփականատիրոջ եւ կրճատվող աշխատողների հանդիպումը, որի մասին հավաքվածներին կհայտնի լրացուցիչ: Այդ ակնկալիքով էլ բանվորները ցրվեցին:
Согласно распоряжению министра охраны природы Армении Арама Арутюняна, запрещено предоставлять какую-либо информацию журналистам без предварительного запроса с их стороны на доступ к информации. Такое письменное распоряжение за подписью министра было разослано всем региональным подконтрольным минприроды республики структурам и подразделениям. Информацию об этом подтвердил корреспонденту ИА REGNUM государственный инспектор Сюникского регионального отдела экологической инспекции при министерстве охраны природы Армении Ваграм Мартиросян. Примечательно, что лишены возможности получить информацию и сами региональные экоинспекторы. Так образцы пробы воды, почвы или пыли на наличие токсинов отправляются из регионов в лаборатории столицы страны, откуда ответ о результатах анализов можно получить только при специальном разрешении министра экологии. В некоторых случаях доступ к информации о наличии вредных веществ возможен в Минприроды за соответствующую плату в среднем в размере 200 долларов США. Государственный инспектор проинформировал, что ни один регион Армении не располагает лабораторией, в которой можно было бы определить наличие тяжелых химических элементов, а в случае техногенной аварии фактически местные власти не смогут экстренно отреагировать и оградить население от катастрофических последствий.
В отделе по связям с общественностью Минприроды частично подтвердили слова Мартиросяна об ограничении доступа к информации. "Существует определенный порядок получения информации через отдел по связям с общественностью, а запрета на выдачу информации со стороны министра не было", - заявил корреспонденту ИА REGNUM глава этого отдела Арцрун Пепанян. Grani Тем не менее, согласно пунктам закона Армении "О свободе информации", каждое лицо имеет право знакомиться с искомыми им сведениями и в установленном законом порядке обращаться с запросом к обладателю информации с целью получения сведений и получать эти сведения. А должностное лицо не имеет права ограничивать доступ к этой информации, за исключением только тех случаев, если это государственная, военная или коммерческая тайна.
Նորայր Ամիրխանյանը`ակցիայի կազմակերպիչներից փորձում է խմբի անդամներին բացատրել~
Vraners STOP u GO nshanner kkaxenq u asenq, karmiri tak kspasenq kanach luysin, block kanenq մարդկանց vor hesht u hangist chancnen eli ...u erb kuZenan ancnel karmiri tak, ktesnen mer erexeqin, stop nshannerov կանգնած հանգիստ սպասում են....Kanachi tak , հակառակը GO GO GO ~~nshannerov mardkanc chanaparh cuyc ktanq!!!
SOFT FORCE - Փափուկ Ուժ
Ահա այն մեթոդները , որ կփորձենք կիրառել ակցիայի ժամանակ~ Թվում է թե պարզ , հեշտագույն, սակայն չկիրառելով այն հաճախ դառնում է
ԴԺԲԱԽՏ ՊԱՏԱՀԱՐ
Մենք չենք դժգոհում ճակատագրի վրա, մենք փորձում ենք ինքներս փոխվել~
Մենք` մի խումբ երիտասարդներս, ՄԱԿ-ի ՙ10 լավաԳույն դպրոց՚ ծրագրի շրջանակներում 2008 թվականի ապրիլ, մայիս, հունիս ամիսներին կամավորական սկզբունքով աշխատել ենք Երևանի` մտավոր թերզարգացում ունեցող երեխաների թիվ 11 հատուկ (օժանդակ) դպրոցում (Նուբարաշեն): Մեր հաճախակի այցերի, երեխաների հետ սերտ շփման արդյունքում հանդիպեցինք մի շարք խնդիրների, որի հանդեպ չենք կարող անտարբեր լինել և որի վրա ուզում ենք հրավիրել Ձեր ուշադրությունը:
• ուսուցումը Թեև դպրոցը նախատեսված է մտավոր թերզարգացում ունեցող երեխաների համար, ըստ մեզ` այնտեղ կան նաև լիովին առողջ մտավոր ունակությունների տեր երեխաներ: Այդ երկու խմբերի համատեղ ուսուցումը անընդունելի ենք համարում, քանի որ մտավոր թերզարգացում ունեցող երեխաների համար կիրառվում է հատուկ և հեշտացված ծրագիր. արդյունքում առողջ երեխաները չեն ստանում լիարժեք կրթություն և փաստորեն թերուս են մնում: Ընդհանրապես դպրոցում առկա կրթության մակարդակը խիստ ցածր է: Ավարտական դասարանի շատ աշակերտներ գրել չգիտեն, շատ վատ են կարդում, ոչ բոլոր տառերին են ծանոթ: Մեր կարծիքով` դա ոչ այնքան բնածին թերզարգացածության արդյունք է, որքան կրթական գործընթացի թերացման, հոգատար և ուշադիր վերաբերմունքի բացակայության հետևանք: Այդ նույն երեխաների հետ մի քանի պարապմունք անցկացնելուց հետո առաջընթացն ակներև էր դառնում:
• սնունդը Երեխաներից բազմաթիվ բողոքներ ենք լսել սննդի վերաբերյալ: Ականատես ենք եղել, թե ինչպես էին նրանք հաճախ գերադասում բավարարվել ցամաք հացով, քան ուտել իրենց բնորոշմամբ “զզվելի” ճաշերը: Ընդ որում երեխաների չկերած ճաշերը բաժին են հասնում տնօրենին պատկանող դպրոցի տարածքում գտնվող խոզերին, հնդկահավերին և շներին: Երեխաները հիմնականում դժգոհ են ճաշարանից և հաճախ սոված են մնում:
• սանիտարա-հիգիենիկ պայմանները Դպրոցի ներսում առկա է ծանր, տհաճ օդ: Ամռան ամիսներին երեխաները լողանում էին երկու շաբաթը մեկ, կամ լավագույն դեպքում շաբաթական մեկ անգամ:
• երեխաների նկատմամբ վերաբերմունքը Երեխաների պատմածի համաձայն` նրանց նկատմամբ կիրառվում են ծեծ և այլ ֆիզիկական պատիժներ: Ինքներս ականատես ենք եղել ուսուցիչների, գիշերային պահակների կողմից երեխաների նկատմամբ կոպիտ, բռի վերաբերմունքի: Դպրոցի տնօրենը եւ այլ ղեկավար անձինք երեխաներին որպես անվճար աշխատուժ աշխատացնում են իրենց տներում և հողամասերում: Ի դեպ, դպրոցի աշխատակիցներից շատերը տնօրենի ազգականներն են:
• սեռական ոտնձգություններ Դպրոցում սովորող բարձր դասարանի աղջիկներից լսել ենք հայոց լեզվի և գրականության ուսուցչÇ Ïողմից իրենց ու ևս մի քանի աղջիկների նկատմամբ սեռական ոտնձգությունների մասին: Ընդ որում, ըստ պատմածի, կարելի է ենթադրել, որ մի դեպքում տեղի է ունեցել բռնաբարություն: Երեխաների պնդմամբ` իրենք այդ մասին տեղեկացրել են նաեւ դպրոցի աշխատակազմին, բայց վերջիններս երեխաներին չեն հավատում` պատճառաբանելով, թե նրանք թերզար·ացած են: Նշենք, որ մենք այս խնդիրների մասին զրուցել ենք նաեւ դպրոցի տնօրենի եւ աշխատակազմի հետ, որից հետո մեր մուտքը դպրոց դարձել է անձնակազմի համար անցանկալի: Իսկ երեխաներն այնպիսի ճնշումների են ենթարկվել, որ ան·ամ փորձեցին հերքել իրենց պատմածները, սակայն, հետա·այում խոստավանեցին, որ իրենց ասածները ճիշտ է, պարզապես իրենց սովորեցրել են ստել:
ԽՆԴՐՈՒՄ ԵՆՔ. Հաշվի առնելով վերոնշյալը` բացահայտել եւ լուծել դպրոցում առկա խնդիրները: Ապահովել մեր ազատ մուտքը դպրոց, քանի որ երեխաները կապվել են մեզ եւ մեծ սթրես են ապրում, որ մենք չենք այցելում իրենց:
Հրայր Սավզյան
Արման Ղարիբյան Լիլիթ Նուրիջանյան Մարիամ Սուխուդյան Վարդան Հովհաննիսյան Տավարացյան Մարինե Ալլահվերդյան Լևոն
-Ի՞նչ վիճակում է Թեղուտի հանքավայրի շահագործման ծրագրի իրականացումը: Միջազգային շուկայում պղնձի գնի անկումը չի ազդու՞մ, արդյոք, ծրագրի իրականացման վրա:
-Ես չէի ասի: Գուցե այս պահին մենք զգում ենք որեւէ ազդեցություն Թեղուտի հանքավայրի հետ կապված, այնուամենայնիվ, հեռանկարների ակնկալիքները պահպանվում են դրական: Թե’ մենք, թե’ շահագրգիռ կողմերն ակնկալում են, որ այն պահին, երբ նախատեսված է Թեղուտի հանքավայրի արտադրանքի ապահովումը, իսկ դա 2010-ն է, այդ պահին իրավիճակը կարգավորված կլինի: Բայց, իհարկե, դրանք դեռ կանխատեսումներ են, որեւէ մեկը չի կարող երաշխավորել, որ 2012թ. պղնձի գինը կվերադառնա այն նույն մակարդակին, ինչպիսին էր այս տարվա հունիս ամսին:
-Պրն Արզումանյան, հասարակության մեջ լուրեր են շրջանառվում, որ ՎՏԲ բանկը հրաժարվում է վճարել Թեղուտի հանքավայրի շահագործման համար նախատեսված 275 մլն դոլար վարկը:
-Ինձ այդպիսի լուր հայտնի չէ:
-Որքա՞ն անտառահատում է կատարվել Թեղուտում այս պահի դրությամբ:
-Այս պահի դրությամբ հատվել է 21-22 հա անտառ:
-«Վալլեքսը» նման ճգնաժամային վիճակների համար կանխատեսումների հակաճգնաժամային միջոցառումների ծրագիր ունեցե՞լ է, թե՞ ոչ:
-Թեղուտի հետ կապված, բնականաբար, մենք ունեցել ենք սցենարներ, քննարկումների ժամանակ ներկայացրել ենք այն, սակայն այս պահին պղնձի գինը, ցավոք, մեր կանխատեսումներից ավելի է իջել, այս պահին գործող գինն ավելի վատատեսական վիճակ է ստեղծել, քան մենք կանխատեսել էինք:
-Այս իրավիճակը եթե շարունակվի, ի՞նչ եք կարծում, ծրագիրը չի ձախողվի՞:
-Քննարկումներից մեկի ժամանակ մենք բանավիճել ենք այդ մասին, իհարկե, բացառված չէ, եթե դա տեւի 5 տարի, 10 տարի, ոչ միայն Թեղուտը, այլեւ շատ ու շատ, անուններ չտանք, գործող ընկերություններ կդադարեցնեն իրենց գործունեությունը:
նոյեմբերի 13-ին` հինգշաբթի օրը, ՀՀ կառավարության շենքի դիմաց ԺԱՄԸ 11:00 տեղի կունենա բողոքի ցույց`
ի պաշտպանություն Թեղուտի անտառների:
ՄԵՐ ՊԱՀԱՆՋԸ ՆՈՒՅՆՆ Է`
անվավեր ճանաչել Թեղուտի պղնձամոլիբդենային հանքավայրի շահագործման վերաբերյալ ՀՀ կառավարության 2007թ. նոյեմբերի 1-ի N1278-Ն ու N1279-Ն որոշումները և դադարեցնել հանքավայրի տարածքում իրականացվող աշխատանքները`
մասնավորապես
լայնածավալ անտառահատումները` ելնելով ինչպես շրջակա միջավայրին ու մարդու առողջությանը հասցվելիք վնասների ծավալներից, այնպես էլ ռազմավարական նշանակություն ունեցող պաշարները վատնելու աննպատակահարմարությունից:
ՄԻԱՑԵ'Ք ՄԵԶ
Հանցագործությունները տեղի են ունենում մեր լուռ մասնակցությամբ: Lռությունը համաձայնություն է:
Չնայած «Դինո Գոլդ Մայնինգ Քամփնի» ընկերության գլխավոր տնօրեն Ռոբերտ Ֆալետան կառավարության անդամներին ասել էր, որ միջազգային ճգնաժամի պատճառով ձեռնարկությունում սպասվող կրճատումներից խուսափելու համար` առաջարկվող տարբերակները կներկայացնի ձեռնարկության սեփականատերերին` Կանադական Dandee Precious Metals ընկերությանն ու կհայտնի նրանց որոշումը, սակայն կրճատումների մասին Կապանի Զբաղվածության տարածքային կենտրոն է ուղարկել երկու գրություն՝ ընդ որում նույն ամսաթվով ու նույն թվագրմամբ (11.11.2008. N 714/2)։
Առաջինն ուղարկվել է առավոտյան, ժամը 11.45-ին, որով տեղեկացվում է, որ պայմանավորված ընկերության արտադրության ծավալների, տնտեսական տեխնոլոգիական-աշխատանքի կազմակերպման պայմանների փոփոխմամբ, ինչպես նաեւ արտադրական անհրաժեշտությամբ կրճատում է աշխատողների թվաքանակը, որը գերազանցում է ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 116-րդ հոդվածի 1-ին կետով նախատեսված աշխատողների ընդհանուր թվի 10%-ը: Իսկ արդեն ժամը 17.45-ին ուղարկված 2-րդ գրությամ Ռ. Ֆալետան հայտնել է, որ կրճատվելու է 725 մարդ:
Այսօր Կապանի նախկին լեռնահարստացման կոմբինատի գործադուլավորներին հանդիպեցին ՀՀ վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի որոշմամբ այսօր Սյունիքի մարզ են այցելած էներգետիկայի ու բնական պաշարների նախարար Արմեն Մովսիսյանը, աշխատանքի ու սոցիալական հարցերի նախարար Արսեն Համբարձումյանը, էկոնոմիկայի նախարար Ներսես Երիցյանն ու Սյունիքի մարզպետ Սուրիկ Խաչատրյանը:
Պաշտոնյաները նախ հանդիպեցին գործադուլային կոմիտեի ու 10 գործադուլավորների հետ, որն ընթացավ փակ դռների հետեւում: Այս քայլը, ըստ կառավարության անդամների մեկ նպատակ ուներ` անկեղծ ու անկաշկանդ զրույց գործադուլավորների հետ, ինչպես նաեւ փոխջիզման տարբերակների շուրջ քննարկում:
Մոտ մեկ ժամ տեւած հանդիպումից հետո պետական այրերը հանդիպեցին ձեռնարկության տնօրինության հետ: Գլխավոր տնօրեն Ռոբերտ Ֆալետան խոսեց ստեղծված իրավիճակի մասին` մեկ անգամ եւս նշելով, որ ձեռնարկությունն այլ ելք չի տեսնում քան կրճատումներն ու աշխատավարձի նվազեցումը:
Էներգետիկայի եւ բնական պաշարների նախարար Արմեն Մովսիսյանը նշեց, որ իրենք այստեղ են փոխզիջումների տարբերակներ գտնելու եւ պատրաստ են բանակցելու: Նախարարը նկատեց, որ անցած շաբաթ, երբ մայրաքաղաքում հանդիպեց գլխավոր տնօրենի հետ, կրճատվողների թիվը այդքան մեծ չէր.
«Միանշանակ համաձայն եմ,-ասաց պ-ն Ֆալետան, բայց չորեքշաբթի Dandee Precious Metals-ից կարգադրություն է ստացվել, որպեսզի կրճատեմ աշխատակիցների 60 տոկոսն ու 40 տոկոսով նվազեցնեմ աշխատավարձը: Դրանից հետո էլ կարգադրված է ամենաօպտիմալ ժամկետներում դադարեցնել հանքի շահագործումը»:
Փակվելու է նաեւ ձեռնարկության երեւանյան գրասենյակը, կրճատումների մասին ծանուցվել է արտասհամանցի 23 աշխատող, որի մի մասն արդեն մեկնել է հանրապետությունից: Ըստ գլխավոր տնօրենի, չկրճատվող աշխատակիցները եթե չհամաձայնվեն աշխատել նվազեցված աշխատավարձերով, ապա նրանց աշխատանքային պայմանագրերը չեն շարունակվի ու աշխատանքի կկանչվեն կրճատվողներից նրանք, ովքեր կհամաձայնեն աշխատել: 3 ժամ տեւած հանդիպմանն առաջարկվցեին մի քանի տարբերակներ` առաջիկա 3 ամսում չանել ոչ մի կրճատում, մարդկանց մի քանի ամսով ուղարկել հարկադիր պարապուրդի կամ էլ աշխատատակիցներն իրենց հաշվին արձակուրդ վերցնեն եւ այլն:
Նշվեց նաեւ, որ Հայաստանի Կառավարությունն էլ իր հերթին կաջակցի ձեռնարկությանը: Ռոբերտ Ֆալետան ասաց, որ ինքն առաջարկվող տարբեկաները կքննարկի Dandee Precious Metals-ի հետ ու շատ կարճ ժամանկամիջոցում կպատասխանի: Ավելացնենք, թե կառավարության անդամները, թե Սյունիքի մարզպետը լրագրողների հետ ունեցած զրույցում նշեցին, որ առայժմ նպատակահարմար չեն գտնում պատասխանել հարցերին: «Բանակցություններն ավարտվեն ու անպայման կամփոփենք արդյունքները»,-ասացին նրանք:
«Էկոլոգիական տեղեկատվության ազատությունը եւ ազգային անվտանգությունը» կլոր սեղան
«ԷկոԼուր» տեղեկատվական ՀԿ-ն հրավիրում է մասնակցելու «Էկոլոգիական տեղեկատվության ազատությունը եւ ազգային անվտանգությունը» թեմայով կլոր սեղանին, որը տեղի կունենա սույն թվականի նոյեմբերի 11-ին՝ ժամը 15:00-ին, Երեւանի Օրհուս կենտրոնում (Չարենց 46, 1-ին հարկ): Քննարկմանը հրավիրված են պետական կառույցներ, միջազգային եւ հասարակական կազմակերպություններ, լրատվամիջոցներ: «Գոլոս Արմենիի» թերթում (2008թ. նոյեմբերի 1-ին) հայտնվեց ոմն Ա. Վարդանյանի «ЗЕЛЕНАЯ ЛАВОЧКА ПО ТОРГОВЛЕ РОДИНОЙ» («Հայրենիքի վաճառման կանաչ կրպակ») հոդվածը՝ ուղղված էկոլոգիական հասարակական կազմակերպությունների դեմ: Առաջին անգամ չէ, որ փորձ է արվում մեղադրել էկոլոգներին նրանում, որ նրանք կործանում են պետությունը՝ իրականացնելով միջազգային կազմակերպությունների կողմից ֆինանսավորված ծրագրեր՝ տե՛ս մեջբերումը. «…խոսքն առաջին հերթին էկոլոգիական հասարակական կազմակերպությունների մասին պետք է լինի, որոնք հիմնականում զբաղված են տնտեսական եւ քաղաքական լրտեսությամբ եվ իրականացնում են տեղեկատվական-հոգեբանական դիվերսիա՝ ուղղված երկրի ղեկավարության դեմ եւ Հայաստանի զարգացման հիմնական տնտեսական ծրագրերի սաբոտաժին»: Հոդվածում օգտագործված տերմինաբանությունը՝ «կանաչ տեռոր», «դիվերսանտներ», «հայրենիքի դավաճանություն» եւ այլն, հիշեցնում է ստալինյան ժամանակները, այն էլ, որ հեղինակը դիմում է հատուկ ծառայություններին եւ կոչ է անում նրանց ապահովել երկրի ազգային անվտանգությունը: Մեր կարծիքով, այդ հրապարակումը էկոլոգիական ՀԿ-ների մասին բացասական կարծիք ստեղծելու հերթական փորձն է: Ներկայումս Հայաստանն ապրում է դժվարին ժամանակներ՝ կապված ներքաղաքական եւ արտաքին քաղաքականության իրադարձությունների, տնտեսական եվ ֆինանսական ճգնաժամի հետ: Ըստ բոլորին անծանոթ հեղինակի՝ ճգնաժամը կարելի է կանխել հին փորձված մեթոդով՝ կախարդների դեմ որսով: Էկոլոգիական կազմակերպությունների դերը մեր երկրում պետք է դրական գնահատվի առաջին հերթին նրա համար, որ, անցկացնելով հասարակական մոնիտորինգ, նրանք նպաստում են օրենսդրության, հողի, ջրի, ընդերքի, Սեւանի եւ մեր երկրի ապագայի համար կենսական նշանակություն ունեցող առաջնահերթությունների եւ ռեսուրսների պահպանմանը: Հիշեցնենք էկոլոգիական ՀԿ-ների կողմից հայտարարված «S.O.S. Շիկահող» կամպանիան, որի շնորհիվ կանխվեց արգելոցի եվ անտառային հսկա զանգվածի ոչնչացումը, իսկ Հայաստանը պահպանեց իր դրական միջազգային իմիջը: Մենք ուզում ենք, որ յուրաքնչյուր պաշտոնյա հարգի ՀՀ օրենսդրության եւ միջազգային պարտավորությունների տակ դրված իր ստորագրությունը եւ վերահսկի բիզնեսը՝ ի օգուտ երկրի, այլ ոչ թե սեփական գրպանի: Ուշադրության է արժանանի նաեւ այն հանգամանքը, որ էկոլոգիական հասարակական կազմակերպությունների վրա ճնշման փորձերը նույնիսկ տնտեսապես ուժեղ երկրներում, ինչպիսիք են Ռուսաստանը եւ Բելոռուսը, անարդյունավետ են, առաջին հերթին այն պատճառով, որովհետեւ էկոլոգիական շարժումը ԻՆՔՆԱՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄ Է:
Ինգա Զարաֆյան` «ԷկոԼուր» տեղեկատվական ՀԿ-ի նախագահ 10.11.2008թ.
