STOP FINANSING!!!!!!!!!!! FOR DESTRUCTION!!!!!!

Outside European Bank for Reconstruction and Development offices in Yerevan, Armenia yesterday, local environmental group Teghut Defence rallied and requested the bank not to go ahead with a 10 million dollar loan to VTB Bank Armenia. While the loan in question is designated for small and medium enterprises, VTB Bank is elsewhere involved in financing the notorious Teghut copper mining project and the Teghut Defence Group believes that any loan from the EBRD will effectively support VTB’s poor corporate standards.

The case illustrates one of the problems with EBRD lending to financial institutions. While provisions of the bank’s Environmental and Social Policy are applicable to the specific investment in a particular financial intermediary – and these are essentially national legal standards - the same policy provisions do not extend further across the intermediary’s portfolio, creating a situation of policy inconsistency and hypocrisy.

So for example a credit to a bank for financing energy efficiency measures in local businesses has to adhere to the EBRD’s lending standards in that credit line, but is free to invest in other climate-damaging or other environmentally problematic projects using non-EBRD money.

If the EBRD truly wants to promote sustainable development across its activities, it needs to apply more stringent criteria when selecting potential financial institution recipients and apply its standards consistently across its intermediaries’ whole portfolios.


http://www.bankwatch.org/newsroom/highlights.shtml?x=2256196

Էս մեր Սերժոն "ՀԵԾԱՆԻՎ+" հ/կ "Bicycle+" NGO -ի շապիկը վրայից ԻՍԿԻ չի հանում~տենց դուրդ եկելա?~~ գոնե մեկ մեկ ուղարկի լվամ~~ջանըս

http://www.lp33.tv/artists/serjtankian/?cmpid%2F092210%2FSJ%2FFB%2Flp33

Տոնածառ ջան տոնածառ, ինչ սիրուն ես ու .....

Սյունիքի մարզպետարանի դիմացի արծաթափայլ եղեւնիները արմատախիլ են արվել


Սյունիքի մարզպետարանի դիմացի եղեւնիներն արմատախիլ են արվում

Սյունիքի մարզպետարանի շենքի դիմաց տնկված արծաթափայլ երկու եղնիները արմատներով հանվել են։

Տապալված եղեւնի

Ըստ բնապահպանության տեսչության Սյունիքի մարզային բաժնի պետ Լևոն Պետրոսյանի, եղևնիները հանվել են, քանի որ դրանք չորանում էին։ Ըստ մարզի թիվ 1 բնապահպանի, եղևնիների արմատները արդեն ձգվում էին դեպի ընդերքի ջրային մասը, որն էլ խանգարում էր ծառերի աճին։

14-15 տարեկան եղևնիները տեղափոխվել և տնկվել են «Հայջրմուղկոյուղու» Կապան տեղամասի տարածքում։ Ըստ Պետրոսյանի, այստեղ ծառերի աճի համար ավելի նպաստավոր պայմաններ են ։

Տեղափոխում են եղեւնին

Մեր վարկածով, 2 եղևնիները հատվել են, որովհետև խանգարում էին մարզպետարանի նորոգված շենքի տեսքին: Ավելին, անկախ բնապահպանները նշում են, որ արմատախիլ արված եղևնինները դժվար թե աճեն:

Նոր տեղում այս եղեւնին կշարունակի՞ ապրել

«Կարելի էր ավելի նուրբ հանել դրանք, բայց քանի որ դա ինչպես պատահել է, հանել են, դժվար թե արմատակալեն ու աճեն»,-նշում են անկախ բնապահպանները:

http://antarner.net

Այսօր սեպտեմբերի 24-ին տեղի ունեցավ ՀՀ ԳԱԱ Կենդանաբանության և Հիդրոէկոլոգիայի գիտ. կենտրոնի գիտական խորհուրդը, որտեղ քննարկվեց Խոսրովի խնդրի վերաբերյալ դաշինքի ուղղված նամակը:

Ինստիտուտի գիտ խորհրդի անդամները քննարկեցին իրենց ուղղված նամակը: Ողնաշարավորների լաբորատորիային հանձնարարվեց գրավոր ներկայացնել գիտականորեն հի...մնավորված դիրքորոշում:

Ընդհանուր առմամբ ինստիտուտի տնօրինությունը գտավ անընդունելի և չհիմնավորված կառավարության նման որոշումը` որն է Խոսրովի արգելոցի Բայբուրդ տեղամասը իր հսկայական կանաչ տարածքով և իր հարուստ կենսաբազմազանությամբ վերածել արգելավայրի` իր կարգավիճակով ավելի թույլ ռեժիմի և սկսել ծավալել ռեստորանային համալիրների և այլ զվարճանքի օբյեկտների շինարարություն ամբողջ 200հեկտարով մեկ

Խոսրով

Մենք` Հայաստանի Բնապատմական Միջավայրի Պաշտպաններ խմբի անդամներս, ՀՀ Բնապահպանության նախարարության թույլտվությամբ սեպտեմբերի 19-ին այցելեցինք Խոսրովի պետական արգելոց, որտեղ պետք է մնայինք 3 օր: Առաջին օրը այցելեցինք 11-12-րդ դարերում կառուցված Հավուց թառ և Աղջոց վանքերը, որոնք մեր ուժերով բարեկարգել էինք ընդամենը համապատասխանաբար 1.5 և 1 ամիս առաջ: Հերթական այցելությունը Հավուց թառի վանք մեզ ստիպեց մի քանի րոպե լուռ կանգնել մուտքի մոտ. ամենուրեք ""հավատացյալների"" հավատքի դրսևորումներ էին: Վանքի ողջ տարածքում կրկին հայտնվել էին մորթված կենդանիների մնացորդներ, խաչքարերը ծածկված էին արյունով և հալված մոմով, վանքի ներսի եկեղեցին վերածված էր խորովածանոցի, խորանի և պատերի խորշերը լի էին ալկոհոլի կիսադատարկ շշերով և բաժակներով, իսկ վանական շինությունների պահպանության մասին խոսելիս պետք է պարզապես երանի տալ Ջուղայի հազարավոր խաչքարերին: Նույն աղետալի վիճակն էր տիրում նաև Աղջոց վանքում:
Հաջորդ օրը առավոտյան մեկնեցինք Կաքավաբերդ: Մայրամուտից 2 ժամ առաջ հասանք ամրոցի ներքևի ձորը, որտեղից հստակ երևում էին ժայռերի վրա ցատկոտող քարայծերը: Մեկ ժամ Կաքավաբերդ ուսումնասիրելուց հետո սկսեցինք բարձրանալ ամրոցի հակառակ բլուրը, երբ հանկարծակի լսվեցին կրակոցներ: Սկզբում զարմացանք, որովհետև արգելոցի տարածքում որսը արգելված է, բայց մի ակնթարթ հետո արդեն ստիպված էինք արագացնել մեր քայլերը, որովհետև վտանգ կար, որ փամփուշտները մեզ կարող են դիպչել: Շտապեցնելով թիմակիցներին` անդամներից մեկը 20 վայրկյանանոց տեսանյութ նկարահանեց իր լուսանկարչական ապարատով, որտեղ լսելի են կրակոցները: Իսկ մինչ վերը ներկայացված միջադեպը, մեր խմբի անդամներից մեկը այդ նուն ձորում գետնի վրա նկատեց կալաշնիկի կրակված փամփուշտ, որը մեզ համար ամենևին նորություն չէր, որովհետև նախորդ արշավի ժամանակ կառուցվող ռեստորանի դիմաց նույնպես հայտնաբերել էինք 70մմ-անոց կրակված փամփուշտ:
Այս միջադեպերը հերթական անգամ ապացուցում են, որ մեր ազգային արժեքները, որոնցից են բազմադարյան հուշարձանները, վայրի բնությունը, մատնված են լիակատար անտերության:
Հայաստանի Բնապատմական Միջավայրի Պաշտպաններ խումբը դատապարտում է հոգևոր հուշարձանների և վայրի բնության նկատմամբ հաճախակի իրականացվող բարբարոսությունների դեպքերը և հրավիրում է պատասխանատու մարմինների ուշադրությունը նշված խնդիրներին:
Հայաստանի Բնապատմական Միջավայրի Պաշտպաններ խումբ

Վահագն 091 648464

PIECE OF HOPE

I received a letter from one of Armenian environmental activists Mariam Sukhudyan. Mariam asked me if my compnay in Vermont can help their group of environemental activists that are trying hard to protect Teghut forest in Armenia from mass destruction by a mining company.

Mariam is a very dedicated, honest and fearless person; she was awarded “Woman of Courage” Award by the US Ambassador in March 2010 for her fight to protect abused children

http://armenia.usembassy.gov/news031110.html

I was thinking that the same old method that worked once for Shikahogh forest back in 2005 might work again. Mariam's group needs some professional help to set up a website tool that allows people send electronic letters to their presidents and Parliament/Senate/Congress representatives. Mariam is a very charismatic person, and the problem that she raises is extremely important. Once you work with her, you will feel that one day you might proudly mention to your grandchildren that you got in touch with her.

If someone knows how to set up websites that send letters to political officials (assuming that they have email address) or has other tips for Mariam, please let Mariam or me know. Police attacked their group (http://hetq.am/en/ecology/ecolur-2/#more-39378) and it is very important for this youth organization at this point to learn more about non-violent methods of protest.

Thank you,
Ruzan.

Հիմա օբյեկտիվ? թե ոչ օբյեկտիվ? նախաքննություն

2010 թվականի հունիսի 24-ին ես ՀՀ գլխավոր դատախազին ներկայացրել եմ հանցագործության մասին հայտարարություն` ՀՀ Ոստիկանության Երևան քաղաքի Էրեբունու քննչական բաժնի կողմից 11.02.2009 թվականին հարուցված թիվ 12105809 քրեական գործի շրջանակում իմ նկատմամբ անօրինական գործողություններ կատարելու մասին:
ՀՀ գլխավոր դատախազի կողմից ներկայացված հայտարարությունն ուղարկվել է ՀՀ հատուկ քննչական ծառայություն:
Չնայած դրան, որ Երևան քաղաքի դատախազ Հրաչյա Բադալյանը հայտնեց, որ Էրեբունու քննչական բաժնում Մարիամ Սուխուդյանի գործով նախաքննությունը կատարվել էր ոչ օբյեկտիվ ՀՀ Հատուկ քննչական ծառայության քննիչ Վ.Ռ.Հարությունյանի կողմից 2010 թվականի սեպտեմբերի 04-ին որոշում է կայացվել քրեական գործի հարուցումը մերժելու մասին` ՀՀ Ոստիկանության Էրեբունու քննչական բաժնի նախկին քննիչ Վիգեն Մեսրոպյանի գործողություններում հանցակազմի բացակայության
պատճառաբանությամբ:
Իմ կարծիքով քննիչի կողմից նյութերը նախապատրաստվել են թերի, չեն ստուգվել գործի համար կարևոր նշանակություն ունեցող մի շարք հանգամանքներ, Էրեբունու քննչական բաժնի աշխատակիցների գործողությունները չեն արժանացել համապատասխան իրավական գնահատականի, հետևապես քրեական գործի հարուցումը մերժելու մասին որոշումը անօրինական է:
Նշեմ նաև, որ քննիչի կողմից ինձանից ընդհանրապես բացատրություն չի վերցվել և չեն պահանջվել համապատասխան փաստաթղթեր գործի վերաբերյալ, ինչը նշանակում է, որ ի սկզբանե նպատակ է եղել մերժել քրեական գործի հարուցումը:

Ի դեպ որոշումը քրեական գործի հարուցումը մերժելու մասին կայացվել է օրենքով սահմանված 10 օրվա փոխարեն մոտ 2.5 ամիս հետո:

Դիտել Ոչ օբյեկտիվ նախաքննություն Մարիամ Սուխուդյանի գործով Հ1-ի հեռարձական հաղորդումը youtube-ում

http://www.youtube.com/watch?v=oqfUQbsNkyY

www.mariamsukhudyan.info

Charles Lonsdale Ambassador to Armenia, Yerevan

Cycling in Yerevan: guest blog from the Deputy Head of Mission, Gareth Wynn Owen
Posted 22 September 2010 by Charles Lonsdale | 0 comments

When I'm living in London, everyday I join 1000s of other people and cycle to work. Some travel a few hundred yards whilst others spend over 2 hours in saddle, cycling the equivalent of Abovyan City to Yerevan and back. In Yerevan I live close to the Embassy and have no need to don my fluorescent jacket and cycle helmet and therefore I jumped at the chance to participate in the recent cycle event organised by the NGO "Bicycle+".



The idea of the event was not only to encourage a healthy life style but more importantly to highlight the environmental benefits of cycling - these benefits are substantial.

On a bicycle you:

* take up little space;
* burn no petrol;
* produce no waste;
* are exposed to less pollution than if you were sitting in a car or marshrutka.


It was therefore fantastic to see up to 100 people, men, women, young and old leave their cars at home and take to their bikes and cycle through the streets of Yerevan. I know it will take time before cycling becomes a standard form of transport in Yerevan and I see more people rollerblading down Baghramyan than cycling (funny, I never see them doing the return journey up!), but I believe that events like this will go some say to encouraging more and more people in Armenia to use two wheels instead of four. If not everyday, at least once or twice a week. With climate change impacting everyone we all need to do our bit, no matter how small it may seem.

Bicycle+ organises various cycling events and if you'd like to find out more information about what they do and their environmental campaign please go to
www.bikeplus.nor.am/?page=trips&act=show&id=17.

http://blogs.fco.gov.uk/roller/lonsdale/

ԹԵՂՈՒՏ

English Version
http://bnamard.blogspot.com/2010/09/teghut.html

2010թ. դեկտեմբեր


Հայաստան. մարդածին բնապահպանական աղետն ընթացքի մեջ է

"Հաշվի առնելով հանքավայրին շրջապատող լեռնային լանդշաֆտը, ինչպես նաև այն, որ տեղանքը գտնվում է սեյսմիկ գոտում, տեխնիկական, ուստի նաև` ֆինանսական մեծ դժվարություն կներկայացնի հանքավայրի 500 մլն տոննա պոչանքի և 600 մլն տոննա այլ տեսակի թափոնների` անվտանգ և բնապահպանական առումով ընդունելի ամբարումը":

"Թեղուտի պղնձա-մոլիբդենային հանքի ծրագրի նախնական ուսումնասիրություն"
"Սթրատկոնա միներալ սըրվիսիզ"

ՍՊԸ, Կանադա 2001թ.


Համառոտ տվյալներ երկրի մասին

Հայաստանը ծովային ելք չունեցող երկիր է, ունի 29,000 քառակուսի կմ տարածք, չափերով համեմատելի է Բելգիայի հետ, փոքր-ինչ ավելի մեծ է, քան Իսրայելը: Գտնվում է Քուռ-Արաքս գետերի ավազանի վերին հատվածում` ծովի մակերևույթից 380մ-ից 4090մ բարձրության վրա: Յուրահատուկ տեղադրության և հրաբխային ծագման շնորհիվ Հայաստանն աչքի է ընկնում բարձր գոտիականությամբ և հանդիսանում է հազվադեպ հանդիպող և վտանգված բազմաթիվ բուսատեսակների և կենդանատեսակների կենսամիջավայր:

Հայաստանում առկա են լուրջ բնապահպանական խնդիրներ: Երկիրը միացել է շրջակա միջավայրի պաշտպանությանը վերաբերող միջազգային կոնվենցիաների մեծ մասին: Միջազգային կազմակերպությունների կողմից բնապահպանական նպատակներով Հայաստանը շարունակաբար ստացել է տեխնիկական և ֆինանսական աջակցություն, որի դրամային արժեքը կարելի է հաշվել միլիոնավոր դոլարներով: Այնուամենայնիվ, բնությունը շարունակում է լուրջ վնասներ կրել: Կա բնապահպանական համարժեք քաղաքականությունների և իրավակիրարկման պրակտիկայի պակաս: Կոռուպցիայի մակարդակն ահագնացող է, իսկ բնական ռեսուրսների շահագործումը` անխնա:

1980-ականներին Հայաստանի տարածքի 11%-ը ծածկված էր անտառներով, սակայն այսօր այդ ծածկույթը նվազել է` հասնելով 7%-ի: 1990-ականների սկզբին էներգետիկ ճգնաժամի պատճառով մեծածավալ անտառազանգված ոչնչացվեց: Ծառահատումները հիմնականում կատարվում էին անհատների կողմից` բնակարանները տաքացնելու և կերակուր պատրաստելու նպատակով: Այսօր անտառները շարունակում են ոչնչանալ` հիմնականում կազմակերպված ապօրինի ծառահատումների և անտառային հողերի անօրինական բաշխման/օտարման պատճառով: Ինչպես ողջ աշխարհում, այնպես էլ Հայաստանում անտառային տարածքների կրճատումը նպաստում է կլիմայի փոփոխության բացասական ազդեցությանը, արագացնում է անապատացման գործընթացը, մեծացնում սողանքային և հողի էրոզիայի վտանգները, հանգեցնում է կենսաբազմազանության կորստի և անտառահատված տարածքներին հարակից համայնքների բնակիչների կենսապայմաների վատթարացմանը: Համաձայն փորձագետների, անտառային տարածքների ոչնչացման առկա տեմպերով շարժվելու դեպքում երկիրը 50 տարվա ընթացքում կդառնա անապատ:

Վերջին տասնամյակում Հայաստանի անտառային տարածքներն անխնա կերպով հատկացվել են տարբեր տեսակի տնտեսական գործունեություն, մասնավորապես` հանքարդյունաբերություն ծավալելու նպատակով: Այսօր հանքարդյունաբերությունը ՀՀ կառավարության կողմից հռչակված է տնտեսության գերակա ճյուղ և ինտենսիվ կերպով զարգանում է: Կառավարությունը տվել է հանքարդյունահանման մի քանի հարյուր արտոնագիր, սակայն առանց պաշարների կայուն օգտագործման երկարաժամկետ ծրագրի, հարկման և շրջակա միջավայրի պահպանության պատշաճ օրենսդրության և բնապահպանական ու սոցիալական հետևանքների համապարփակ գնահատման: Ցայսօր, հանքարդյունաբերությունը շարունակում է թողնել աղետալի հետևանքներ: Հանրապետության տարածքի հազարավոր հեկտարներ ծածկված են բաց հանքերով և թափոնների պոչամբարներով: Շրջակա միջավայրի պաշտպանությանն ուղղված աշխատանքներ չեն կատարվում: Թունավոր գազերի արտանետումները և քիմիական նյութերի հեռացումը որպես թափոն աղտոտում են շրջակա միջավայրը և բացասական ազդեցություն թողնում մարդկանց առողջության վրա: Ըստ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության կողմից 2005թ. հրապարակված մի զեկույցի` Հայաստանը ԱՊՀ երկրների շարքում անոմալ ծնունդների թվով երկրորդն է Ղրղզստանից հետո: Բազմաթիվ փորձագետներ անոմալիաների այս բարձր ցուցանիշը բացատրում են շրջակա միջավայրի աղտոտվածության բարձր մակարդակով: Առողջական խնդիրները հատկապես սուր են արտահայտված երկրի հյուսիսային և հարավային շրջաններում, որտեղ և կենտրոնացված են հանքարդյունաբերությայն հիմնական օջախները:

Կառավարության կողմից հանքարդյունահանման ամենահակասական նախաձեռնություններից մեկը Թեղուտում պղնձամոլիբդենային հանքի ադյունահանման արտոնագրի տրամադրումն է: Կառավարության այս քայլը լայնամասշտաբ դիմադրություն է առաջացրել բնապահպանական հասարակական կազմակերպությունների, փորձագետների և տեղի համայնքների շրջանում: Սակայն շրջակա միջավայրին սպառնացող աղետի կանխման համար անհրաժեշտ է նաև միջազգային կազմակերպությունների համախմբված օժանդակությունը:


Տեղանքի նկարագրություն

Թեղուտի պղնձամոլիբդենային հանքը գտնվում է Հայաստանի Լոռվա մարզի հյուսիս-արևելյան շրջանում` երկրաշարժերի և սողանքների ենթակա գոտում: Հանքավայրի տեղանքը գեղատեսիլ և լանդշաֆտային բազմազանությամբ աչքի ընկնող անտառածածկ տարածք է, որտեղով հոսում է Շնող գետը` իր Կռունկ, Պակասաջուր (Խառատաձոր) և Դուքանաձոր վտակներով: Այս գետակները Շնող և Թեղուտ գյուղերի ջրի հիմնական աղբյուրն են և օգտագործվում են ինչպես խմելու, այնպես էլ` ոռոգման նպատակներով: Շնող գետը դեպի Վրաստան հոսող անդրսահմանային Դեբեդ գետի վտակներից է: Տեղանքում կարելի է նաև գտնել հնադարյան և միջնադարյան շուրջ 20 պատմամշակութային հուշարձան:

Թեղուտի անտառը Հայաստանում ամենալավ պահպանված անտառային տարածքներից է` հարուստ կենսաբազմազանությամբ, այդ թվում` շուրջ 200 բուսատեսակով, կաթնասունների 55, թռչունների 86, սողունների 10 և երկկենցաղների 4 տեսակներով: Այս բուսատեսակներից և կենդանատեսաներից շատերը հազվադեպ հանդիպող են և համարվում են վտանգված, իսկ 6 բուսատեսակ և 26 կենդանատեսակ ընդգրկված են Հայաստանի կարմիր գրքում:

Անտառին հարող տարածքում բնակվում են Շնող և Թեղուտ գյուղերի բնակիչները` ընդհանուր շուրջ 3600 շունչ: Կլիմայի և հողի նպաստավոր պայմանները գյուղի բնակիչներին թույլ են տալիս զբաղվել ավանդական հողագործությամբ և մշակել բազմապիսի մշակաբույսեր: Խորհրդային Միության փլուզումից և կոլտնտեսությունների կազմաքանդումից հետո գյուղական շրջանների բնակիչները հիմնականում գոյատևել են գյուղատնտեսության և անտառային բարիքների շնորհիվ:



Հանքարդյունահանման ծրագիրը

Թեղուտի պղնձամոլիբդենային հանքը հայտնաբերվել է 1972թ.: Ըստ մասնագետների, այն պարունակում է շուրջ 450 միլիոն տոննա հանքանյութ, որից` 0.36%` պղինձ և 0.022%` մոլիբդեն, այսինքն` ավելի քան 1.6 մլն տոննա պղինձ և շուրջ 100,000 տոննա մոլիբդեն: Հանքանյութից կարելի է զտել նաև ծծմբի, ոսկու, արծաթի և ռենիումի խտանյութեր:

2000թ. հանքը շահագործելու արտոնագիր տրամադրվեց "Արմենիան քափր փրոգրամ" (ACP, Էյ-Սի-Փի) ՓԲԸ-ին: Ընկերության բաժնետոմսերի շուրջ 81 տոկոսը պատկանում է "Վալլեքս Ֆ.Մ." կոչված ընկերությանը, որը գրանցված է Լիխտենշտնեյնում և որի մասին հանրային որևէ այլ տեղեկություն գոյություն չունի: "Վալլեքս"-ի լեգիտիմությունը, այդ թվում` այն, թե ում սեփականությունն է, գործունեության և հաշվապահական կարգապահության օրինականությունը ստուգելը դժվար է: 1997թ.-ից ի վեր "Էյ-Սի-Փի"-ն շահագործում է Ալավերդու պղնձաձուլական կոմբինատը, որը գտնվում է Թեղուտի անտառից 18 կմ դեպի հարավ-արևելք: Ալավերդում ծավալած իր գործունեության պատճառով "Էյ-Սի-Փի"-ն ձեռք է բերել բնության և մադկանց առողջության պահպանությունը անտեսող ընկերության վատ համբավ: Ոչ համարժեք բնապահպանական միջոցառումներ ձեռնարկելու հետևանքով Ալավերդու տարածքում բարձրացել է շնչառական խնդիրներ ունեցող մարդկանց, հղիության ընթացքում բարդությունների և անոմալ ծնունդների թիվը:

Թեղուտում "Էս-Սի-Փի"-ն առաջարկում է 50-70 տարիների ընթացքում բաց եղանակով արդյունահանել պղինձ և մոլիբդեն: Թեղուտի հանքի արտադրական հզորությունն ընկերությունը գնահատում է տարեկան 7 միլիոն տոննա` 87,664,000 ԱՄՆ դոլարին համարժեք կանխատեսվող արդյունքով: Ծրագրով նախատեսվում է աշխատանքի ընդունել 1400 հոգու, որոնց մի մասը կընտրվի տեղի համայնքներից, մյուս մասը` կընդգրկվի "Էյ-ՍԻ-Փի"-ի այլ մասնաճյուղերից:

Հանքարդյունահանման համար հատկացված տարածքը զբաղեցնում է 1491 հա, որի 82%-ը (կամ 1232 հա-ն) ծածկված է անտառներով: Ծրագրով նախատեսված է 357 հա անտառի լրիվ հատում: Բնական ռեսուրսների ադյունահանման հետևանքով այժմ անտառածածկ լեռներից մեկը կվերածվի 600 մետր խորություն ունեցող հորի: Թափոնները նախատեսվում է պոչանքի միջոցով հեռացնել դեպի Դուքանաձոր գետի ձորը: Հանքի շահագործման արդյունքում կառաջանա շուրջ 500 միլիոն տոննա պոչանք և 600 միլիոն տոննա այլ տեսակի թափոն:

Ծրագիրն արդեն ընթացքի մեջ է: Այն սկսվել է ՀՀ կառավարության կողմից 2007թ. նոյեմբերին ընդունված որոշման հիման վրա: 2008թ. մայիսին "Էյ-Սի-Փի"-ն պայմանագիր է կնքել ռուսական ՎՏԲ բանկի հետ` Թեղուտի հանքը շահագործելու նպատակով 249.5 մլն ԱՄՆ դոլարին համարժեք 12 տարվա վարկ ստանալու մասին: Այս պահի դրությամբ համաշխարհային ֆինանսական ժգնաժամի պատճառով ընկերությանը փոխանցվել է վարկի միայն փոքր մասը: Հանքի շահագործման նախնական աշխատանքները, այն է` 50 հա անտառատարածքի ծառահատումները, հանքանյութը մշակող գործարանի և ճանապարհային ենթակառուցվածքների շինարարությունը, իրականացվում են ընկերության սեփական միջոցներով: Համաձայն "Էյ-Սի-Փի"-ի և ՎՏԲ բանկի ղեկավարության կողմից վերջերս տարածած տեղեկության` բանկը պատրաստ կլինի վարկը տրամադրել 2010թ. սեպտեմբերին:


Շրջակա միջավայրին և մարդկանց առողջությանը սպառնացող խնդիրներ

Թեղուտի հանքի շահագործման նպատակահարմարությունը վիճարկել են արտասահմանյան և տեղացի բազմաթիվ փորձագետներ: "Սթրատկոնա միներալ սըրվիսիզ¦ կանադական ՍՊԸ-ն, որի հետ "Էյ-ՍԻ-Փի"-ն պայմանագիր է կնքել հանքի շահագործման գնահատում իրականացնելու նպատակով, հարցականի տակ է դրել ծրագրի անվտանգությունը շրջակա միջավայրի նկատմամբ, ինչպես նաև ծրագրի շահութաբերությունը: Տեղացի փորձագետներն իրենց հերթին իրականացրել են շրջակա միջավայրի վրա ծրագրի հավանական ազդեցության գնահատում և հիմնվելով "Էյ-Սի-Փի"-ի սկզբնական տվյալների վրա` արձանագրել են առաջիկայում սպասվող անտառային խոշոր տարածքների կորուստ, ջրային ռեսուրսների աղտոտում, կենսաբազմազանության կորուստ:

Ըստ մասնագետների, նախատեսվող 357 հա լեռնային անտառների լրիվ հատումը և հանքարդյունաբերական ենթակառուցվածքների ստեղծումը կուղեկցվի ջրային ռեսուրսների դրենաժով (չորացմամբ) և հողի էրոզիայով, որի արդյունքում իրականում կոչնչանա ավելի քան 1000 հա անտառ, կվտանգվեն ամբողջական էկոհամակարգեր, այդ թվում` արդեն իսկ վտանգված բույսերի ու կենդանիների կենսամիջավայրեր (հաբիթաթներ): Արծաթի, ռենիումի, անագի, արսենիումի, պղնձի, մոլիբդենի, ցինկի, ծծմբային միացություններ, ինչպես նաև ադյունահանման և հանքանյութի մշակման ընթացքում օգտագործվող այլ քիմիական նյութեր պարունակող պոչամբարները կթունավորեն Շնող գետի և իր վտակների անապակ դաշտերը` աղետալի ազդեցություն ունենալով մարդկանց առողջության և սննդային ապահովության վրա: Սողանքների հավանականությունը մեծապես կբարձրանա: Մեծ է նաև հսկայական պոչամբարի փլուզման հավանականությունը, որի հետևանքով շրջակա միջավայրի աղտոտվածությունը կտարածվի ողջ տարածաշրջանով մեկ` Դեբեդ գետի ավազանի միջոցով` ընդհուպ մինչև հարևան Վրաստան:

"Էյ-Սի-Փի" ընկերության կողմից իրականացված և կառավարության կողմից հավանության արժանացած շրջակա միջավայրի ազդեցության գնահատումը համապարփակ կերպով չի փոձաքննել վերը նշված հավանական հետևանքները: Գնահատման շրջանակներում չի կատարվել նաև կենսաբազմազանության կորստի վերաբերյալ լուրջ վերլուծություն, ավելին` ամբողջությամբ անտեսվել են մարդու առողջությանը սպառնացող և արտակարգ իրավիճակի հանգեցնող վտանգները: Բնապահպանական ազդեցության դրամային հաշվարկների մեծ մասը կատարվել է Ռուսաստանի դաշնության 15-ամյա հնության մեթոդաբանության հիման վրա, այսպիսով ակնհայտորեն անտեսելով ազգային օրենսդրության պահանջները: Շրջակա միջավայրին հասցվելիք վնասը հաշվարկվել է 50-70 տարվա տևողություն ունեցող ծրագրի միայն առաջին 8 տարվա կտրվածքով: Այս կերպ հանքարդյունահանման ծախսերի արժեքը ակնկալվող շահույթի նկատմամբ թերագնահատվել է, իսկ հանքի շահագործումը հանրությանը ներկայացվել է որպես ազգային տնտեսության համար կենսական նշանակություն ունեցող ծրագիր:

Ծրագրի անմիջական ներգործության տակ գտնվող համայնքները պատշաճ կերպով չեն տեղեկացվել իրենց կենսագործունեության և շրջակա միջավայրի վրա հավանական ազդեցության մասին: Եթե ծրագրին հանրային մասնակցություն տեղի է ունեցել, ապա այն եղել է ձևական և ապարդյուն, քանի որ ոչ կարևորագույն բոլոր որոշումներն արդեն ընդունված են եղել:

Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման համար պատասխանատու մարմինները շրջանցել են "ԷՅ-Սի-Փի"-ի ներկայացրած թերի հաշվարկները և կեղծ տվյալները: Ամբողջությամբ անտեսվել են շրջակա միջավայրի անդրսահմանային ազդեցության և արտակարգ իրավիճակների հանգեցնող վտանգները, ինչպես նաև Հայաստանի միջազգային պարտավորությունները: Արտասահմանցի փորձագետների մասնակցությամբ բնապահպանական անկախ փորձաքննություն անցկացնելու վերաբեյալ հասարակական կազմակերպությունների հորդորը մերժվել է Հայաստանի կառավարության կողմից:


Օրինախախտումներ

Փորձագետների կարծիքով Թեղուտի հանքի շահագործումը խախտում է մի շարք կոնվենցիաների, այդ թվում` ՄԱԿ-ի` Կլիմայի փոփոխության շրջանակային, Կենսաբազմազանության մասին, Անապատացման դեպ պայքարի մասին, ՅՈՒՆԵՍԿՈ-ի` համաշխարհային ժառանգության մասին, Լանդշաֆտի եվրոպական, ՄԱԿ-ի եվրոպական տնտեսական հանձնաժողովի (ՄԱԿ-ի ԵՏՀ)` Անդրսահմանային ենթատեքստում շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման մասին (Էսպույի), ՄԱԿ-Ի ԵՏՀ` Շրջակա միջավայրի հարցերի առնչությամբ տեղեկատվության հասանելիության, որոշումներ ընդունելու գործընթացին հասարակայնության մասնակցության և արդարադատության մասին (Օրհուսի) կոնվենցիաների դրույթները` բոլորը Հայաստանի կողմից ստորագրված և վավերացված:

Ի հավելումն, Թեղուտի հանքարդյունահանման մասին որոշումները խախտում են ՀՀ սահմանադրությունը և մի շարք այլ օրենքներ, այդ թվում` ՀՀ հողային, Ջրային, Ընդերքի մասին օրենսգրքերը, Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման, Ընդերքն օգտակար հանածոների շահագործման նպատակով ուսումնասիրության և արդյունահանման համար տրամադրելու (կոնցեսիայի), Բուսական աշխարհի, Կենդանական աշխարհի մասին օրենքները: Այս օրենքների, ինչպես նաև Էսպույի և Օրհուսի կոնվենցիաների շրջանակներում ՀՀ կառավարության գործողությունների օրինականությունը հասարակական կազմակերպությունների կողմից վիճարկվում են ՀՀ դատարաններում:


Հասարակական դիմադրություն

Բնապահպանական հասարակական կազմակերպությունները Թեղուտի հանքի շահագործման կապակցությամբ իրենց մտահոգություններն արտահայտել են դեռևս 2006թ մարտից` ծրագրի առաջին հանրային լսումներից ի վեր: Չնայած բարձրացված խնդիրներին, "Էյ-Սի-Փի"-ն համապատասխան պետական մարմինների կողմից ստացել է անհրաժեշտ արտոնագրերը: Հանրության բողոքն ուժեղացել է ՀՀ կառավարության 2007թ. նոյեմբերի` չհիմնավորված որոշման ընդունումից հետո: Թեղուտի պաշտպանության խումբը, որում ընդգրկված են հասարակական կազմակերպություններ և խնդրով մտահոգ անձինք, բազմիցս անց է կացրել ցույցեր, ստորագրահավաքներ, հանրահավաքներ, հանրային քննարկումներ և մամլո ասուլիսներ: Այս միջոցառումներից շատերին մասնակցել են նաև ծրագրին անմիջականորեն առնչվող համայնքների ներկայացուցիչները: Վերջիններս իրենց հերթին կազմակերպել են բողոքի ցույցեր` ընդդեմ իրենց բերրի հողերի, բերքի, վերջնական արդյունքում` հայրենի հողի կորստի դիմաց "ԷՅ-ՍԻ-Փի"-ի տրամադրած չնչին փոխհատուցմանը (մեկ քառակուսի մետր հողատարածքի դիմաց 10-20 ԱՄՆ ցենտ):

Հանրության բարձրացրած ձայնն արդյունք չտվեց: ՀՀ վարչապետի մոտ և պետական այլ մամիններում կազմակերպված մի շարք հանդիպումները, որոնք երկխոսություն ծավալելու ցուցադրական նպատակ ունեին, ապարդյուն էին, քանի որ ՀՀ կառավարությունը հանդես էր գալիս որպես Թեղուտի հանքարդունահանման անդրդվելի ջատագովը, անտեսում էր ՀԿ-ների և մասնագետների մատնանշած խնդիրները: Վրացական ՀԿ-ների ներկայացուցիչների մտահոգությունները` կապված ծրագրի հավանական անդրսահմանային ազդեցության հետ և Էսպույի կոնվենցիայի և միջազգային լավագույն փորձի շրջանակներում բնապահպանական նոր փորձաքննություն անցկացնելու առաջարկները նույնպես պատշաճ արձագանք չեն ստացել:

Թեղուտի հանքարդյունահանման ծրագրի դեմ ցույցեր կազմակերպող և դրանց մասնակցող ակտիվիստները իշխանությունների կողմից ենթարկվել են ճնշումների, այդ թվում` հանրային հավաքները իրավապահ մարմինների ներկայացուցիչների կողմից ցրվել են բռնության կիրառմամբ, առանձին ակտիվիստների նախազգուշացումներ են արվել, ոմանք նույնիսկ` հարձակումների են ենթարկվել: Թեղուտի պաշտպանության խմբի ակտիվիստներից մեկի նկատմամբ հարուցվել է քրեական հետապնդում` կապված Երևանի դպրոցներից մեկում դպրոցականների նկատմամբ սեռական ոտնձգությունների իր բացահայտումների և բարձրաձայնման հետ: Ակնհայտ էր, որ քրեական հետապնդումը իշխանությունների կողմից վրեժ լուծելու մի եղանակ էր ընդդեմ խմբի անդամի բնապահպանական ակտիվիզմի, հատկապես` երիտասարդներին ծրագրի դեմ պայքարելու համախմբանն ուղղված ջանքերի:


Արդարության հասնելուն ուղղված քայլեր

Հայկական մի շարք հկ-ներ արդեն ավելի քան մեկ տարի ջանում են արդարության հասնել պետական արդարադատական համակարգի շրջանակներում: 2009թ. հուլիսին երեք ՀԿ-ներ` "Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն", "Հելսինկյան ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակ",
"Էկոդար" կազմակերպությունները հայց են ներկայացրել ՀՀ վարչական դատարան` վիճարկելով ՀՀ կառավարության, ՀՀ բնապահպանության, Էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարարությունների որոշումները: Հայցադիմումներում ՀԿ-ները վկայակոչում էին ՀՀ սահմանադրության, պետական օրենքների, ինչպես նաև Էսպույի և Օրհուսի կոնվենցիաների շրջանակներում ՀՀ միջազգային պարտավորությունների խախտումները:

ՀՀ վարչական դատարանը հայցադիմումը երկու անգամ մերժել է` պատճառաբանելով հայցվոր լինելու համար իրավաբանորեն ոչ ընդունելի կարգավիճակ ունենալը: Վարչական դատարանի վճիռը 2010թ. ապրիլին բողոքարկվել է ՀՀ վճռաբեկ դատարանում և մինչ այժմ ընթացքի մեջ է:

ՀՀ կառավարության դեմ հայցադիմում ներկայացրած երեք հկ-ները 2010թ. ապրիլին հաղոդագրություն են հղել Ժնև` Օրհուսի կոնվենցիայի համապատասխանության հանձնաժողով: Հաղորդագրությունում նշվել են Օրհուսի կոնվենցիայի դրույթների խախտումները: 2010թ. մարտին գործը քննվել է Օրհուսի կոնվենցիայի համապատասխանության հանձնաժողովում` հաղորդագրությունը ներկայացնողների և ՀՀ կառավարության ներկայացուցիչների մասնակցությամբ: 2010թ. սեպտեմբերին Կոնվենցիայի համապատասխանության հանձնաժողովը ներկայացրել է իր Եզրակացությունների նախագիծը, որով ճանաչել է Հայաստանի Հանրապետության ձախողումը` ապահովելու արդյունավետ հանրային մասնակցություն Թեղուտի հանքարդյունահանման ծրագրի հետ կապված որոշումների կայացման գործում:

Թեղուտ և Շնող գյուղերի մի շարք բնակիչներ նույնպես արդարադատություն են հետապնդում իրենց իրավունքների վերականգման ուղղությամբ. մասնավորապես` նրանք դիմել են Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան սեփականության կորստի և ոչ համարժեք փոխհատուցման հայցադիմումով:

teghut2009@gmail.com

Հայաստանի Հանրապետության ՀԱՏՈՒԿ ՔՆՆՉԱԿԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆ

Քրեական գործի հարուցումը մերժվել է ՀՀ ոստիկանության ՔԳՎ Էրեբունու քննչական բաժնի պետի նախկին տեղակալ Վիգեն Մեսրոպյանի գործողություններում հանցակազմի բացակայության պատճառով:

Սեպտեմբերի 24-ին, ժամը 16:00-ին Օրհուսի կենտրոնում /Չարենցի 46/ կազմակերպում ենք էկո դաշինքի և անտառների վերացման խնդրով այլ շահագրգիռ հասարակական կազմակերպությունների, անհատների ու փորձագետների հանդիպում: Կքննարկենք մեր կողմից ձեռնարկվող հնարավոր քայլերը:

Գուգարքի հետաքննությունը շարունակվում է

Առանց պետհամարանիշի տրակտորով ճանապարհ են հարթել ու ծառեր հատել

16:12 • 18.09.10

Սեպտեմբերի 17-ին` ժամը 22։30-ին, ոստիկանության Գուգարքի բաժնի աշխատակիցները ապօրինի ծառահատում կատարելու կասկածանքով բերման են ենթարկել 1971 թ. ծնված Սասուն Ա.-ին և 1980 թ. ծնված Կորյուն Ա.-ին:

Պարզվել է, որ նրանք օգոստոսի վերջին Գուգարքի անտառտնտեսության Վահագնիի անտառպետության «Զամառլու» հանդամասում «Ս-130» մակնիշի առանց պետհամարանիշի տրակտորով ճանապարհ են հարթել, ապա ապօրինի հատել 15-20 հաճարենի և բոխենի տեսակի ծառեր ու չհասցնելով փայտանյութը տեղափոխել` ամբողջությամբ թողել են տեղում:

Վնասի չափը պարզվում է: Կատարվում է հետաքննություն: Այս մասին տեղեկացնում է ՀՀ ոստիկանությունը։

Վահագնաձոր գյուղի բնակիչը տուգանվել է 600,000 դրամ՝ ապօրինի ծառահատման համար

Վահագնաձոր գյուղի բնակիչը տուգանվել է 600,000 դրամ՝ ապօրինի ծառահատման համար
Posted on Սեպտեմբեր 17, 2010 by bulghadaryan

Գուգարքի ոստիկանությունը Եղեգնուտի անտառում անօրինական հատում իրականացնելու համար տուգանել է Վահագնաձոր գյուղի բնակիչ Մհեր Ղուկասյանին:

Ոստիկանության տվյալներով, Մհեր Ղուկասյանը 11 ծառ է հատել: Ղուկասյանը անօրինական հատումների համար 600.000 դրամ տուգանք է վճարել:

Վահագնաձորի մեկ այլ բնակիչ Արմեն Եղոյանը եւս բերման է ենթարկվել ոստիկանություն Եղեգնուտի անտառում անօրինականորեն ծառ կտրելու համար։

Եղեգնուտի անտառում անօրինական ծառ կտրած վահագնաձորցիների պատճառած վնասն անտառին այսքանով չի սահմանափակվում:

Բնապահպանության նախարարության մոնիտորինգի կենտրոնի տնօրեն Աշոտ Փափազյանն «Ազատություն« ռադիոկայանին փոխանցեց, թե հատված ծառերի շարքում նաեւ «Կարմիր գրքում» գրանցված ծառատեսակներ կան՝ 5 տանձենի եւ 1 ընկուզենի: Սա, ըստ Փափազյանի, քրեական գործ հարուցելու հիմք է հանդիսանում:

Ոստիկանությունը սակայն քրեական գործ առայժմ չի հարուցում: Գուգարքի ոստիկանության բաժնի պետ Էրիկ Շարմազանովն ասում է, թե քրեական գործ կհարուցեն Գուգարքի անտառում ընթացող ուսումնասիրությունների ընդհանուր ծավալների վերաբերյալ տեղեկություններ ստանալուց հետո: Իսկ ուսումնասիրությունները դեռ չեն ավարտվել:

Ծառահատման վայր տանող միակ ճանապարհն անցնում է «Լոռի» հանգստյան տան միջով

[ 2010/09/15 | 17:30 ] բնապահպանություն
Ադրինե Թորոսյան

«Էդ տեղանքը, որ ուսումնասիրում էինք, ելքը միայն Լոռի հանգստյան տան միջով է: Էդ տեղանքից մենակ էդ մի ճանապարհն է»,-ասում է «Անտառային պետական մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի Վանաձորի կենտրոնի առաջին կարգի դաշտային ուսումնասիրող Աշոտ Բաղրամյանը, ով մոնիթորինգի խմբի կազմում մասնակցել է Եղեգնուտի անտառպետության նշված պահաբաժնում կատարված ուսումնասիրությանը:

Բայց պարզվում է` Գուգարքի անտառտնտեսության պետ Անատոլի Մխիթարյանը, նշված ճանապարհից բացի, զարտուղի ճանապարհներն էլ գիտի: Նա հաստատում է, որ դրանք բոլորն էլ անցանելի են. մեծ հզորություն ունեցող մեքենաները նրա իմացած ճանապարհներով կարող են անցնել: «Եթե բարձրանաք, վերևով կա շրջանցիկ ճանապարհ: Փոքր-ինչ դժվարամատչելի է, բայց կա ճանապարհ: Կա նաև ճանապարհ` նույն տեղը գնացող, «Անուշ» ռեստորանին հարակից ձորակով, դարձյալ անցանելի: Մեկն էլ Եղեգնուտ գյուղի միջով է»,-ասում է Անատոլի Մխիթարյանը:

Նրա նշած առաջին երկու ճանապարհները իհարկե կճշտվեն, բայց վերջին ճանապարհը անտառտնտեսության պետը հաստատ խառնում է: Առաջին կարգի մասնագետ Աշոտ Բաղրամյանը վստահեցնում է, որ Եղեգնուտի միջով անտառ բարձրացող ճանապարհն այլ պահաբաժին է տանում, ոչ այն պահաբաժինը, որտեղ մի քանի օր առաջ մոնիթորինգ է անցկացվել: Չնայած դրանք միևնույն` Եղեգնուտի անտառպետության մեջ են մտնում, բայց տարբեր պահաբաժիններ են` տարբեր անտառային ճանապարհներով:

Ոստիկանության Գուգարքի բաժնի պետ Էդիկ Շարմազանովի հավաստմամբ` օգոստոսի 29-ին ապօրինի ծառահատման վերաբերյալ առաջին ահազանգից հետո «Լոռի» հանգստյան տան տարածքում ամենօրյա հսկողություն է սահմանված:

Այդ դեպքում ինչպե՞ս հատված ծառերի թիվը մի քանի օրվա ընթացքում 11-ից հասավ 116-ի: Նշանակում է` կամ պարոն Շարմազանովն է սխալ տեղեկատվություն տալիս իրականացվող հսկողության մասին, կամ պետական տեսչության աշխատակիցներն են կաղում թվաբանությունից:

Վերջին վարկածը հաստատվում է Աշոտ Բաղրամյանի մասնագիտական դիտողությամբ. «Կոճղից պատկերացնում ես, թե երբվա հատած ծառ է: Մի քանի օրվանն ու ամսվանը երևում է: Իմ տեսածները մի ամսվա կամ մի քանի ամսվա կտրված ծառեր էին, ամենաշատը` 3 ամսվա: Օրվա չեմ նկատել»,-ասում է Աշոտ Բաղրամյանը:

Եթե հավատալու լինենք առաջին կարգի մասնագետի խոսքին, որ «11-ից» հետո նոր ծառեր չեն հատվել, և որ եղածները մոտ 3 ամիս առաջվա հատվածներ են, ուրեմն պետական տեսչության աշխատակիցներն ահազանգից հետո էլ եկել ու էլի «նեղություն չեն կրել» հատված կոճղերը հաշվելու:

Այն, որ պետական աշխատողները կաղում են թվաբանությունից, հաստատում է նաև Գուգարքի անտառտնտեսության պետը «11»-ի մասին իր պատմությամբ:

Ահազանգի հաջորդ օրը` օգոստոսի 30-ին, անտառտնտեսության աշխատակիցների խումբը մեկնել է նշված պահաբաժին և հայտնաբերել 5 ծառ: Իրավապահները կազմել են արձանագրություն 5-ի վերաբերյալ: Անատոլի Մխիթարյանի ասելով` ինքը թերթում տեսել է «մի հատած կոճղ և կողքի լուսանկարում նույն ծառի մասնատված կտորները», որը անտառտնտեսության աշխատակիցների ներկայացրած արձանագրության մեջ չի եղել:

Նրա հրահանգով աշխատակիցները գնացել ու հայտնաբերել են ևս 2 ծառ: Նորից կազմվել է արձանագրություն, որից հետո նշված տարածքում Բնապահպանության Լոռու մարզային տեսչության աշխատակիցների ուժերով նոր տեղազննում է կատարվել, և հայտնաբերվել է ևս 4 ծառ: Արձանագրվել է ընդամենը 11 ծառ: Հետո հայտնի է դարձել նաև «11-ի հեղինակը», որի մոտ վառելափայտի միայն մի մասն է հայտնաբերվել, բայց նա ամբողջությամբ փոխհատուցել է «11-ով» պետությանը հասցված վնասը:

Անատոլի Մխիթարյանը նաև մի կարևոր դիտարկում է անում. «Ոստիկանությունը որ բերում է վայր, չի հարցնում` էս ծառը դու ես կտրել: Ասում է` դու որ ծառերն ես կտրել: Ինքը ցույց էր տվել: Կարող է դաժե ուրախացել էր, որ 11-ով է պրծնում»,- ոստիկանության աշխատանքը բացատրում է Անատոլի Մխիթարյանը: Նրա այս խոսքից պարզ է դառնում, որ ինքն էլ լավ գիտի, որ նշված տեղանքում ծառահատումները «11-ով չեն պրծնում»:

Անատոլի Մխիթարյանը որևէ կերպ չի ուզում մեկնաբանել «116-ը»: Այդ թիվն, ըստ նրա, ճշգրտման կարիք ունի, «առավել ևս մասնագիտական հանձնաժողովի կողմից»: Բայց գիտի նաև, որ թիվը ճշգրտվելուց հետո ինքն ուզած թե չուզած բացատրություն պիտի տա: Եվ արդեն նախապատրաստվում է. զանգվածային ծառահատումների վերաբերյալ ասում է, որ վերջին 20 տարվա ընթացքում են կատարվել:

«Կոճղեր եք տեսել, որոնք կարող էին լինել վերջին 3 տարվա ընթացքում: Կոճղը հո չվերացավ: Երեք տարի առաջվա կոճղը մնաց, հետո 2 տարի առաջվա կոճղը մնաց, հետո էս թարմ կոտրվածները: Արդեն աչքի համար, տեսողության համար երևում է, որ շատ ծառեր կան հատված»,-ասում է Անատոլի Մխիթարյանը:

Մի տարբերակ էլ է մտածում. ըստ նրա` հատված կոճղն ու թափուկը կարող են շփոթվել իրար հետ (թափուկը մահացած, ընկած ծառն է կամ նրա մասերը` հեղ.):
«Թափուկ վառելափայտի դուրսգրման ժամանակ` անկախ նրանից` դա կարվի ինքնապատրաստմա՞ն եղանակով, թե՞ ժամանակավոր աշխատողների կողմից, կարող է հատվել մնացած ծառի կտորը, որը կոչվում է ցցաչոր, անփութության, մասնագիտական ոչ պատշաճ վերաբերմունքի պատճառով: Հենց կոճղը արմատից կոտրվեց, արդեն չես կարող որոշել` ծառը վերևի՞ց է կոտրվել, թե՞ իսկապես հատվել է: Չի առաջացնում էն վստահությունը, որ թափուկ է»,- ասում է Անատոլի Մխիթարյանը:

Առաջին կարգի մասնագետ Աշոտ Բաղրամյանն այդ կարծիքին չէ: «Թափուկը անպայման կերևա: Նախ բնից են կտրում, կեղևից մաքրում են ու կոճղերի վրա համարակալում»,- ասում նա:

Ինչ վերաբերում է սանիտարական նպատակներով կատարվող ծառահատումներին, ապա այս դեպքում էլ հատման ենթակա ծառերը պարտադիր կնքվում են և համարակալվում: «Ես չեմ հանդիպել կնքված ծառերի»,- հաստատում է Աշոտ Բաղրամյանը:

Նշենք նաև, որ նշված պահաբաժնում հատամաս չկա, այսինքն` այդ տեղանքում օրենքով թույլատրելի ծառահատումներ (արտադրական և այլ նպատակներով) չեն արվում:

Գուգարքի անտառտնտեսության Վահագնիի անտառապետը

Վահագնիի անտառապետը կազատվի աշխատանքից
[ 2010/09/16 | 11:12 ] բնապահպանություն
Քրիստինե Աղալարյան

Գուգարքի անտառտնտեսության Վահագնիի անտառապետը կազատվի պաշտոնից: Այս մասին երեկ մեզ հետ հարցազրույցում ասաց «Հայանտառի» տնօրեն Մարտուն Մաթեւոսյանը: «Ես արդեն Վահագնիի անտառապետի ազատման հրամանը կտամ` անկախ նրանից` ինքը մասնակից է, թե ոչ: Զուտ այն բանը, որ ինքը չի հայտնաբերել կամ չի ուզեցել հայտնաբերել, սա արդեն բավարար հիմք է նրան աշխատանքից ազատելու»,- նշեց Մարտուն Մաթևոսյանը:

Նա վստահեցրեց, որ քննարկելու են նաև Եղեգնուտի անտառապետի ազատման հարցը` չնայած նա այս տարվա հունիսին է նշանակվել: «Հիմա պիտի քննարկում անենք, եթե իր օրոք է հատվել այդ ծառերը, բնականաբար, ինքն էլ կազատվի»,- հավելեց «Հայանտառի» տնօրենը:

Մարտուն Մաթևոսյանը տեղեկացրեց, որ գործերն ուղարկվել են դատախազություն: Իսկ երեկվանից իրենց մասնագետները, Բնապահպանական պետական տեսչության աշխատակիցների և իրավապահ մարմինների հետ դեպքի վայրում ուսումնասիրություններ են կատարում:

TEGHUT

August 2010


ARMENIA: ANTHROPOGENIC ENVIRONMENTAL DISASTER IN THE MAKING

“Given the mountainous terrain around the deposit, and the location in an area prone to severe earthquakes, there is a considerable technical and, therefore, financial challenge to deposit 500 million tones of tailings and 600 million tones of various waste categories in a safe and environmentally acceptable manner.”

“Scoping Review of the Teghut Copper-Molybdenum Project”
by Strathcona Mineral Services Ltd., Canada, 2001

Country background

Armenia is a landlocked country with a territory of 29,000 sq. kilometers, about the size of Belgium and slightly larger than Israel. It is located upstream of the Kura-Araks river basin, on altitudes ranging from 380 to 4090 meters. Because of the country’s unique location and volcanic origins, it contains a vast array of microclimates and exclusive habitats for many endangered plant and animal species.

Armenia has serious environmental problems. It has joined the majority of international environmental conventions. It has continuously received technical and financial support for environmental protection from international organizations—the dollar values of which amount to millions. Despite these, the country’s natural environment continues to deteriorate. The country lacks adequate environmental policies and enforcement of environmental laws. Corruption is rampant and natural resources are being exploited feverishly.

In the early 1980s, 11% of the country’s territory was covered by forests. Today this coverage has decreased to 7%. Armenia’s energy crisis in the early 1990s resulted in the destruction of large areas of the country’s forests. This was done randomly by individuals who used the wood to warm their homes and cook their meals. Today, deforestation continues and is primarily due to organized illegal logging and unlawful allocation of forest lands. As elsewhere in the world, deforestation in Armenia aggravates the impacts of climate change, speeds up desertification, increases the risks of landslides and soil erosion, leads to the loss of biodiversity, and results in the loss of livelihood of communities adjacent to the deforested areas. According to experts, at the current rate of deforestation the country will become a desert within 50 years.

In the past decade, Armenian forests have been aggressively allocated for various economic activities, key among them mining. Today, mining is declared a priority sector by the Armenian government and is being developed intensively. The government has issued several hundred mining licenses without any long-term program for sustainable use of resources, adequate regulatory framework for taxation and environmental protection, and comprehensive assessment of the environmental and social consequences. The impact of mining has been devastating. Thousands of hectares of the country are covered with open pits and dumping tails. Conservation work does not take place. Emissions and disposal of hazardous substances poison the surrounding environment and affect human health. A 2005 report by the World Health Organization placed Armenia second after Kyrgyzstan among CIS countries with birth abnormalities. Many experts attribute this high rate to increased environmental pollution. Health problems are particularly acute around big mining areas in the northern and southern parts of the country.

One of the most controversial of the government-sanctioned mining initiatives has been the licensing of the copper-molybdenum deposit in Teghut. This initiative has faced widespread opposition from the environmental non-governmental organizations (NGOs), experts and local communities. But the prevention of an environmental disaster will additionally depend on the mobilized support of international organizations.


Area description

The Teghut copper-molybdenum deposit is located in the northeastern region of Lori in Armenia - a region prone to earthquakes and landslides. The area of the Teghut deposit is a picturesque and complex landscape covered with forests and engraved by gorges of the Shnogh River and its tributaries - Krunk, Pakasajur (Kharatadzor) and Duqanadzor. These rivers are the main water sources for the Shnogh and Teghut villages. They use the water for drinking as well as irrigation. Shnogh River itself is a tributary to the transboundary Debed River flowing to Georgia. This area is also home to about 20 historical and cultural sites that go back to antiquity and the middle ages.

Teghut forest is one of the best-preserved forest areas in the country with rich biodiversity, including about 200 species of plants, 55 species of mammals, 86 species of birds, 10 species of vermigrades and 4 species of amphibians. Many of these species are rare and endangered, 6 plants and 29 animals are included in the Red Book of Armenia.

The village communities of Shnogh and Teghut, with an aggregate population of 3600, are adjacent to the forest area. Favorable climatic and soil conditions allow for the cultivation of a large number of crops, which the residents of these villages have traditionally engaged in. After the collapse of Soviet Union and dismantling of collective farms, people in this area have survived on subsistence agriculture and forest products.


Mining project

The Teghut copper-molybdenum deposit was discovered in 1972. According to experts, the deposit is estimated to contain about 450 million tones of ore at an average grade of 0.36% copper and 0.022% molybdenum, i.e. more than 1.6 million tons of copper and about 100,000 tones of molybdenum. Those are accompanied by some concentrations of sulphur, gold, silver and rhenium.

In 2001, the license for exploitation of the mine was granted to the Armenian Copper Program (ACP) closed joint stock company. About 81 percent of shares of ACP belong to the so-called Vallex F.M., a company registered in Liechtenstein and having no other publicly available information. It is difficult to ascertain the legitimacy of Vallex, its ownership, and legal and accounting propriety of its operation. Since 1997, ACP has operated the copper smelter in Alaverdi, a city 18 km to the north-east of the Teghut forest. As a result of this activity, ACP has gained a reputation as being notoriously careless about the environment and human health. By employing inappropriate environmental practices it caused increase in respiratory problems, pregnancy complications and birth defects in the area.

ACP suggests extraction of copper and molybdenum through open mining over a 50- to 70-year period. The production capacity of Teghut mine is estimated by ACP to be 7 million tons annually, with a projected output of $87,664,000. Project intends to employ about 1400 people, some to be selected from the local residents and the rest recruited from ACP’s other enterprises.

The allocated land for the mining operation is 1,491 hectares (ha)--82% (or 1,232 ha) of which is covered with forests. The project plans clear-cutting 357 ha of the forest. As a result of resource extraction, one of the forested mountains will be replaced by a 600 meter deep pit. Dumping tails will be disposed in the gorge of Duqanadzor River. Exploitation of the mine will produce about 500 million tones of tailings and 600 million tones of various other wastes.

Implementation of the project has begun. It did so after the adoption of enabling decisions by the Republic of Armenia (RA) Government in November 2007. In May 2008, ACP signed an agreement with the VTB Bank (Russia) to receive a loan equivalent to 249.5 million dollars for a 12-year development of the Teghut mine. As of today only a limited amount has been transferred to ACP due to the global financial crisis. The preparatory activities for mining, including the cutting of 55 hectares of the forest, building road infrastructure and construction of the ore-processing plant, are being done with the company’s own resources. According to recent statements by ACP and the bank's leadership, VTB will be ready to provide the loan to ACP in September 2010.




Environmental and health concerns

The expediency of the project has been challenged by international as well as local experts. Strathcona Mineral Services Ltd., commissioned in 2001 by ACP itself to review the mining project, questioned the environmental safety as well as the economic viability of the project. Local experts in their turn conducted an analysis of the potential environmental impacts - deforestation, water pollution, and loss of biodiversity, grounding their judgments on the baseline data collected by ACP.

According to experts, the clear cutting of the planned 357 hectares of mountain forests and development of the mining infrastructure will likely be accompanied by drying of water sources and soil erosion and result in the actual destruction of more than 1000 hectares of forests. Entire ecosystems, including habitats of endangered plants and animals will be jeopardized. Dumping tails containing silver, rhenium, lead, arsenic, copper, molybdenum, zinc, sulfurous compounds, and various chemicals used in extraction and ore processing will contaminate the nearby pristine valleys of Shnogh River and its tributaries, affecting food safety and human health. Likelihood of landslides will increase. There is a risk of failure of the enormous tailing reservoir, in which case the entire region will be affected, including the valley of the Debed River that crosses into the neighboring Republic of Georgia.

The environmental impact assessment (EIA) of the project conducted by ACP and accepted by the government has failed to fully consider the above-cited consequences. The EIA did not do a serious analysis of the loss of biodiversity and completely disregarded risks to human health and emergencies. It made most of its environmental cost estimations based on 15-year old methodologies of the Russian Federation and, conspicuously, disregarded the requirements of the national legislation. Environmental damage was considered only for the first 8 years of the 50-70 year project. As a result, the costs of mining were undervalued against the benefits and the project was presented to the public as having critical importance to the national economy.

To-be-affected communities were not adequately informed about the potential environmental impacts on their livelihoods. To the extent that any public participation did take place, they were perfunctory and unproductive as all the major decisions were already made.

Authorities in charge of the review of EIA ignored the miscalculations and false data provided by ACP. Risks for transboundary impacts and emergency situations as well as adherence to Armenia’s international obligations were disregarded completely. The call of NGOs to arrange for independent and impartial environmental impact assessment by international experts was rejected by the Armenian government.


Legal infringements

In the opinion of experts, operation of the Teghut mine is in breach of the principles of the UN Framework Convention on Climate Change, UN Convention on Biodiversity, UN Convention on Combating Desertification, UNESCO World Heritage Convention, European Landscape Convention, UNECE Convention on Environmental Impact Assessment in a Transboundary Context (Espoo Convention) and UNECE Convention on Access to Information, Public Participation in Decision-making and Access to Justice in Environmental Matters (Aarhus Convention) - all signed and ratified by the RA.

In addition, the decisions related to Teghut mining violate provisions of the RA Constitution and a number of national laws, including RA Land Code, RA Water Code, RA Mineral Code, RA Law on Environmental Impact Expertise, RA Law on Allocation of Mineral Resources for Exploration and Exploitation (RA Law on Concession), RA Law on Plants, and RA Law on Animals. These infringements, along with those of the Espoo Convention and the Aarhus Convention are challenged by NGOs in Armenian courts.





Social resistance

The environmental NGO community has raised its concerns over the environmental impacts of the Teghut mining project since the first public hearing in March 2006. Despite these, ACP has been granted all the necessary permits and concurrences by the respective governmental agencies. Since the adoption of the ill-grounded and misguided November 2007 decision by the RA Government to launch the project, public opposition has intensified. The Teghut Defence Group, mobilizing NGOs and concerned individuals, has held numerous demonstrations, petition drives, rallies, public hearings and press conferences. Many of these were joined by the members of the to-be-affected communities. Local residents in their turn organized campaigns to complain against the miserable compensation – about 10-20 cents per square meter – paid by ACP for their fertile lands and crops and eventual loss of their homelands.

Public’s voices were unheard. Several meetings arranged by the Prime Minister and other state institutions to demonstrate some dialogue were not productive as the Armenian government acted as the blind advocate of Teghut mining project, ignored the problems highlighted by NGOs and experts. Concerns of NGO representatives from Georgia in respect to the likely transboundary impacts and concrete requests to arrange for a new environmental assessment in accordance with the requirements of the Espoo Convention and international best practices were not duly addressed either.

Activists organizing and participating in protests against the Teghut mining project faced pressure from authorities - including violence to squash rallies, warnings to and attacks on individual activists by law enforcement representatives. A criminal case was opened against one of the Teghut Defense Group activists. Ostensibly, this case was for her whistle-blowing on sexual harassment in one of the schools. It was, however, understood that the case was retaliation against her environmental activism, especially in mobilizing the youth against the mining initiative in Teghut.


Steps to achieve justice

For more than a year a few Armenian NGOs have strived to achieve justice in the Armenian court system. In July 2009, three non-governmental organizations - “Transparency International Anti-corruption Center” NGO, “Helsinki Citizens Assembly Office in Vanadzor” NGO and “Ecoera” environmental NGO - applied to RA Administrative Court challenging various decisions of the RA Government, RA Ministry of Nature Protection and RA Ministry of Energy and Natural Resources. In their legal suits, these NGOs cited breaches of the Armenian Constitution, national laws and international obligations under Espoo Convention and Aarhus Convention.

RA Administrative Court twice rejected the lawsuit citing that the applicants do not have legal standing as their immediate rights have not been violated by the Teghut mining project. The NGOs appealed to the RA Court of Cassation, which in October 2009, recognized the standing of only one of the NGOs - “Ecoera” - as an appropriate claimant on the grounds of the Aarhus Convention and returned the case to the Administrative Court for new review. In March 2010, in contradiction to the decision of the higher court, the Administrative Court again judged that “Ecoera” NGO has no legal standing in respect to the Teghut mining project. This judgment too was appealed in the Court of Cassation in April 2010 and is still pending.

In September 2010, the three NGOs that had brought the above-mentioned lawsuit also addressed a communication to the Compliance Committee of the Aarhus Convention in Geneva. This communication specified the violations of the Aarhus Convention. In March 2010, the case was discussed at the Compliance Committee’s meeting in Geneva with the participation of communicants and the Armenian Government.

In draft conclusions from September 2010, the Compliance Committee recognized the failure of the Republic of Armenia to ensure effective public participation in respect with decisions regarding operation of Teghut mine.

A number of local residents of Teghut and Shnogh communities have applied to the European Court of Human Rights in regard with the loss of their property and inadequate compensation.


teghut2009@gmail.com

Letter to EBRD

August 31, 2010

To: Mr. Valeriu Razlog
Head of Yerevan Office
European Bank for Reconstruction and Development (EBRD)
Citadel Business Center
105/1, Teryan Street
Yerevan 009 Armenia



Dear Mr. Razlog,

We are writing on behalf of the environmental movement embracing thousands of individuals and dozens of non-governmental organizations to express our concern related to the possible funding of the controversial mining project in Teghut forest in Armenia by VTB bank - the loan beneficiary of the European Bank for Reconstruction and Development.

The EBRD has been the first multilateral development bank with an explicit environmental mandate to promote environmentally sound and sustainable development in the full range of its activities. We appreciate the course and activities of the EBRD in this respect and assume that in its turn it shall demand high standards from its partners and beneficiaries. Unfortunately, such standards are not always strictly required by the lender and/or met adequately by respective partners and, hence, the EBRD appears in a position to indirectly finance environmentally unsound and risky projects and endanger its reputation.

One of the partners of the EBRD is the VTB Bank Armenia, which, in accordance with the agreement signed in January 2009, will receive 10mln credit from the EBRD for the funding of small and medium-sized enterprises in Armenia. We would like to draw your attention to the fact that the same bank intends to give a loan of almost 250 million dollars to the Armenian Copper Program for a 12-year development of the Teghut copper-molybdenum mine in the northeastern region in Armenia. This contract was signed in May 2008, but only limited amount was transferred to ACP due to the global financial crisis. According to recent statements by ACP and the bank's leadership, VTB will be ready to continue to provide the loan to ACP in September 2010.

Teghut copper-molybdenum deposit is located in a picturesque and complex landscape covered with forests and engraved by gorges of the Shnogh River and its tributaries - Krunk, Pakasajur (Kharatadzor) and Duqanadzor, which are the main water sources for the Shnogh and Teghut villages. Teghut forest is one of the best-preserved forest areas in the country with rich biodiversity, including about 200 species of plants, 55 species of mammals, 86 species of birds, 10 species of vermigrades and 4 species of amphibians. Many of these species are rare and endangered. There are about 20 historical and cultural sites from antiquity and the middle ages.

Allocated land for exploitation of the mine is 1,490.820 hectares (ha), 82% (or 1,231.648 ha) of which is covered with forests. The project plans clear-cutting 357 ha of the forest. As a result of resource extraction, one of the forested mountains will be replaced by a 600 meter deep pit. Dumping tails will be disposed in the gorge of one of the above-mentioned rivers. Exploitation of the mine will produce about 500 million tones of tailings and 600 million tones of various other wastes.

The expediency of the Teghut mining project has been challenged by international as well as local experts. Strathcona Mineral Services Ltd., commissioned in 2001 by ACP, questioned the environmental safety as well as the economic viability of the project. According to their scoping review, “given the mountainous terrain around the deposit, and the location in an area prone to severe earthquakes, there is a considerable technical and, therefore, financial challenge to deposit 500 million tones of tailings and 600 million tones of various waste categories in a safe and environmentally acceptable manner.”

Local experts in their turn analyzed the project’s impacts and revealed that the clear cutting of the planned 357 hectares of forest will likely be accompanied by drying of water sources, soil erosion, and destruction of forest area 3 times larger than the planned territory. Entire ecosystems, including habitats of endangered plants and animals will be jeopardized. Dumping tails containing silver, rhenium, lead, arsenic, copper, molybdenum, zinc, sulfurous compounds, and various chemicals used in extraction and ore processing will contaminate the rivers and valleys, affecting food safety and human health. Likelihood of landslides will be increased. There is a risk of failure of the enormous tailing reservoir, in which case the entire region will be affected, including the valley of the Debed River that crosses into the neighboring Republic of Georgia.

Environmental impact assessment (EIA), which served as a basis for permitting decisions, failed to calculate the ecosystem and biodiversity losses, disregarded risks for human health and emergencies. Costs of mining were undervalued against the benefits and exploitation of Teghut copper-molybdenum project was presented as an economically viable one. Authorities in charge of the review of EIA ignored the miscalculations and false data provided by ACP. The Armenian government refused the environmental NGOs’ proposal to arrange for an independent EIA with participation of international experts/organizations. The affected communities were not adequately informed about the potential environmental impacts on their livelihoods.

Decisions related to operation of Teghut mine violated provisions of national and international legislation, including RA Constitution, RA Land Code, RA Water Code, RA Mineral Code, RA Law on Environmental Impact Expertise, RA Law on Allocation of Mineral Resources for Exploration and Exploitation (RA Law on Concession), RA Law on Plants, and RA Law on Animals as well as UNECE Convention on Environmental Impact Assessment in a Transboundary Context (Espoo Convention) and UNECE Convention on Access to Information, Public Participation in Decision-making and Access to Justice in Environmental Matters (Aarhus Convention).

For more than four years the environmental NGOs and experts in Armenia are engaged in the campaign against the Teghut mining project. Some NGOs challenge legal infringements in the courts of Armenia. The issue of failure to ensure public participation and access to justice is additionally raised in front of the Compliance Committee on the Aarhus Convention. Local residents have applied to the European Court of Human Rights as their property was taken by ACP with miserable compensation.

We have applied to the leadership of VTB several times since 2008 and raised our concerns regarding the devastating consequences of Teghut mining project. Nevertheless, the bank disregarded the public’s voice and refused to enter into dialogue. Such a position of the bank has forced us to hold several demonstrations in front of the headquarters. The last rally on June 28, 2010 was dispersed by the police with the use of force.

We would like to note that we are determined to continue using our rights and freedoms and continue our fight against the mining of copper-molybdenum reservoir in Teghut as it violates the rights of local residents to leave in a healthy and safe environment and sacrifices the needs of future generations.

We also expect international financial institutions working in Armenia and, in particular, the EBRD to respect the mentioned rights of the Armenian people and to refrain from supporting activities that put under risk our nature, health and future.

We request EBRD to express a consistent standing in respect with the environmental and social performance of its partner bank and demand VTB to demonstrate adherence to high environmental and social standards, which will mean abandonment of financing ACP for exploitation of Teghut mine. In the opposite case, we request EBRD to suspend its lending to VTB as the continued support of this bank by EBRD will be regarded as “political backing” of an unlawful, environmentally devastating and socially irresponsible activity, and allegations addressed to VTB will be proportionately addressed to this prominent financial institution.

A more detailed bulletin on Teghut mining project is enclosed. For additional information please contact Sona Ayvazyan at teghut2009@gmail.com or +374 91 433278.

Sincerely TEGHUT GROUP

Earth is handmade!

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ
ԱՆՏԱՌԱՅԻՆՊԵՏԱԿԱՆ ՄՈՆԻՏՈՐԻՆԳԻ ԿԵՆՏՐՈՆ:
ՊԵՏԱԿԱՆ ՈՉ ԱՌԵՎՏՐԱՅԻՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆ 0051,Երևան,Մամիկոնյանց39ա
Tel. 20-15-98
forestmonitor@mail.ru

ՀՀ բնապահպանության նախարարության
աշխատակազմի Բնապահպանական պետական
տեսչության պետի ժամանակավոր պաշտոնակատար
պարոն Ա. Սահակյանին

Հարգելի պարոն Սահակյան

§Չորրորդ իշխանություն¦ օրաթերթի ս/թ սեպտեմբերի 8-ի թիվ 180 համարում Լոռու մարզի անտառներում իրականացվող ապօրինի հատումների հրատարակման կապակցությամբ մոնիտորինգի կենտրոնի աշխատակիցների կողմից ս/թ սեպտեմբերի 9-ին ուսումնասիրություններ կատարվեցին Գուգարքի անտառտնտեսության Վահագնիի և Եղեգնուտի անտառպետություններում:
Վահագնիի անտառպետությունում իրականացված ուսումնասիրություններին մասնակցում էին նաև լրագրող Է.Արզումանյանը, §Թեղուտի պաշտպանություն¦ խմբի անդամներ Վ.Վարդումյանը և Մ.Սուխուդյանը:
Եղեգնուտի անտառպետություն
Անտառպետության տարածքում ուսումնասիրությունները կատարվել են §Լոռի¦ հանգստյան տանը հարող անտառային տարածքներում` հանգստյան տնից մոտ 3կմ հեռավորության վրա: Ուսումնասիրությունների և դիտարկումների ժամանակ արձանագրվել է թվով 88 հատ ապօրինի հատված ծառերի կոճղեր /փայտանյութը տեղափոխված էր/, որից 57 հատ հաճարենի, 25 հատ բոխի, 5 հատ տանձենի և 1 հատ ընկուզենի:
Շարունակելով դիտարկումները §Սիսի-բերդ¦ անունը կրող հանդամասում հայտնաբերվել և արձանագրվել է ևս 28 ապօրինի հատված ծառերի կոճղեր` բոլորը հաճարենի տեսակի:
Վահագնիի անտառպետություն
Մոնիտորինգի կենտրոնի աշխատակիցների մեկ այլ խումբ ուսումնասիրություններ է իրականացրել Գուգարքի անտառտնտեսության Վահագնիի անտառպետության տարածքում: Ուսումնասիրություններն ընդգրկել են §Զամառլու¦ կոչվող կամրջից դեպի ձախ տանող ճանապարհով մինչև 9-10կմ հեռավորության վրա գտնվող անտառային տարածքները: Ուսումնաիրությունների և դիտարկումների արդյունքում արձանագրվել է 184 հատ ապօրինի հատումներ, որից 50 հատ հաճարենի, 82 հատ բոխի, 34 հատ հացի, 7 հատ կաղնի, 2 հատ բալենի, 5 հատ թխկի և 4 հատ լորենի:
Ակնկալում եմ, որ Ձեր կողմից կտրվեն համապատասխան հանձնարարականներ սահմանված կարգով գործին ընթացք տալու համար:
Կից ներկայացնում եմ ապօրինի հատումների լուսանկարները էլեկտրոնային կրիչով:


Հարգանքով` Ա.Փափազյան

Հեծանվային մրցումներ

Հայաստանում առաջին անգամ կազմակերպվում է մրցություն նման ձևաչափով:

Կազմակերպիչ "Հեծանիվ+" Էկո-մարզական Հասարակական Կազմակերպությունը հրավիրում է բոլորիդ, առանց սեռային խտրականության, մասնակցելու այս մրցումներին:

Մրցումների նպատակն է նպաստել Հայաստանում առողջ կենսակերպի ու հեծանվային մշակույթի տարածմանը:

ԵՐԲ` Սեպտեմբերի 19-ին, Կիրակի օրը, Առավոտյան ժամը 11-ին
ՈՐՏԵՂ` Ք. ԵՐԵՎԱՆ, Արցախի փողոցի սկզբնամաս

ՄՐՑՄԱՆ ՁԵՎԸ` Անհատական մրցավազք անջատ մեկնարկից
ՄՐՑԱՏԱՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆԸ` 6 կմ

Մասնակիցները կբաժանվեն հետևյալ 6 տարիքային և սեռային խմբերի`
1. 12-16 տարեկան տղաներ 4. 12-16 տարեկան աղջիկներ
2. 16-25 տարեկան տղաներ 5. 16-25 տարեկան աղջիկներ
3. 25 տարեկանից բարձր տղաներ 6. 25 տարեկանից բարձր աղջիկներ

Մասնակցության համար անհրաժեշտ է պարտադիր գրանցվել, այցելելով Լենինգրադյան փ. 31 Հեծանիվների արհեստանոց, մինչև սեպտեմբերի 17-ը ներառյալ:
Գրանցվելու համար անհրաժեշտ է ունենալ անձնագիր, իսկ անչափահասների համար ծննդյան վկայական: Անչափահասների գրանցման համար ծնողի ներկայությունը պարտադիր է: Բոլոր գրանցվողներին մանրամասն կբացատրվի մրցման կանոնները, անվտանգության կանոնները:

Հաղթողներն ու մրցանակակիրները կպարգևատրվեն հուշամեդալներով ու պատվոգրերով:

Միջոցառման հետ կապված ցանկացած հարցով զանգահարեք 093 42-66-54 begin_of_the_skype_highlighting 093 42-66-54 end_of_the_skype_highlighting Սամվելին:

GREEN ACTIVISTS RESISTED TO PERSUASION AND PRESSURE GREEN ACTIVISTS RESISTED TO PERSUASION AND PRESSURE

2010-09-11 00:00

EcoLur

The matter with feeling in Gougark forest acquires a scandalous nature like confrontation between green activists and authorities.

Late in August youth green movement activists disseminated information in the press that wide-scale felling is conducted in Gougark forestry enterprise near “Lori” Rest House where trucks with and without number plates are taking away timber. This information was corroborated with photos.

Inspection and supervisory bodies also got involved in this matter, but check results didn’t satisfy eye-witness Vahe Vardoumyan who submitted certain proof: more trees have been cut down than the State Environmental Inspection of the Ministry of Nature Protection has recorded.

Center for Forest Monitoring invited the activists to conduct in that particular area. Henceforth almost a detective story begins. On 9 September, at about 21:30, youth green movement activist Mariam Sukhudyan phoned EcoLur who said they were left not only without people who accompanied them, but also without car with their equipment, documents and money in the forest. She also said, the police showed up there and pressure was exercised both on activists and journalists: the main aim was to make activists hide the factual scale of felling. According to Mariam, they had detected 116 cut down trees, and, as a matter of fact, the number of these trees is more, just neighbouring territories should be examined as well.

EcoLur contacted with the Center for Forest Monitoring, where we were assured “everything will be o.k.” After an hour we phoned and the center representative tuned out to be with activists.

Judging by the fact that on 10 September activists publicized the incident, they didn’t manage to come to an agreement.

One question is left: why it was necessary to involve activists in the joint monitoring, if they actually needed to hide the felling scale, whether the pressure exercised was unauthorized activity at local level, or it was an order given from above. As a matter of fact, one thing is clear: public got focused on forest, and in this situation we should do our best not to allow the forest to become token money and to preserve the forest as one of the most valuable natural resources which we have been destroying successively for almost 20 years.


PHOTOS
http://www.facebook.com/photo.php?pid=31430062&id=1536515145#!/album.php?aid=2083034&id=1536515145

ուզում ես կորցնել գլուխդ?

զանգահարիր Լենային հետևյալ հեռախոսահամարով. 091-707985, գինը՝ 1850 դրամ ... առայժմ կան հետևյալ չափերը. S, M, L, XL, XXL ...
կարված են Հայաստանում, նկարն էլ ձևավորված ու տպված է հնարավորինս էժան
գնով ... ամբողջը մեր համակիրների ջանքերով:
Բարով հագնենք )))

Պահանջել են 500 հատված ծառը ներկայացնել որպես 20 ծառ

Մի շատ կարևոր փաստ եմ ուզում ավելացնել իմ կողմից: Երեկ, երբ անտառահատման ժամանակի սղության պատճառով պետք է վերադառնայինք ետ, մի պատահար տեղի ունեցավ: Ժամանակի սղության պատճառով անտառահատման չափչփումներն ավարտեցինք, ու ժամանակն էր ետ վերադառնալու:

Լոռի հանգստյան տան մոտ պետք է մեզ սպասեր անտառային մոնիտորինգի ավտոմեքենան, որն էլ մեզ Երևան պետք է տաներ:

Մենք այնտեղ չհայտնաբերեցինք մեքենան, փոխարենը մեզ սպասում էր երկու ոստիկան, երկու անտառապահ և մոնիտորինգի երկու աշխատող: Այն հարցին, թե ո՞ւր է մեքենան, պատասխանում են, որ գնացել է Դսեղ` անտառահատում հայտնաբերելու: Ի դեպ, կարող եք իրենց հարցնել, թե որքան ծառահատում են հայտնաբերել Դսեղում, քանի որ խիստ կասկածում են, որ նրանք ընդհարապես գնացել են Դսեղ:

Ժամեր շարունակ մենք սպասում էինք այնտեղ ու զրուցում ներկա գտնվողների հետ, սկզբից խոսակցությունները բարոյախրատական բնույթի էին: Մոնիտորինգի կենտրոնի աշխատակիցներից մեկն ինձ խորհուրդ էր տալիս, որ ամեն ինչ չափի մեջ է գեղեցիկ, պետք է մտնել դիմացինի դրության մեջ, զիջել նրան: Ես խնդրեցի նրան կոնկրետանալ ու բերեցի հենց մեր օրինակը:

Ասացի. «Ենթադրենք` կատարվել են զանգվածային անտառահատումներ, կտրվել է 500-ից ավելի ծառ, ու դիմացինս խնդրում է, որ քչացնեմ թիվը, այստեղ մեծահոգի մարդն ո՞վ է` որ մտնում է դիմացինի`անտառահատողի դրության մեջ:

Ասում է. «Դե, գիտես, ասեք` 20 ծառ է, ինչո՞ւ անպայման է նշվի 500-ը»:

Հետո խոսակցությանը միջամտնում է ոստիկանն ու ասում. «Իսկ դու մասնագետ չես, ի՞նչ գիտես: Կարող ա ծառը շուտ է կտրվել, իսկ խեղճ անտառապահը պիտի վնասները կրի քո սխալ հաղորդած ինֆորմացիայի պատճառով»:

Հետո անտառապահն է սկսում խոսել. «Գիտեք ինչ, պապաս էր մահացել, ես էլ երեք ամսվա աշխատող եմ, դրանով եմ ընկած եղել, չեմ նկատել, որ անտառում նման բաներ են եղել,- մի քիչ հետո էլ ավելացնում է,- ամեն բեռնատար ցույց է տվել իր փաստաթղթերը, թե իբր օրինական է անտառահատում: Ես ի՞նչ անեմ»:

Ի դեպ, խնդրում եմ հետաքննություն արեք նաև նրա անձը հայտնաբերելու կապակցությամբ, որովհետև ավելի նման էր քաղաքացիական հագուստով ոստիկանի: Բնավ անտառապահի տեսք չուներ, չներկայացավ, անունը չասաց: Նաև հետաքրքիր է, որ մինչ այդ պատկան մարմիններն ասել էին, որ այդտեղ անտառապահ չկա: Ինչպե՞ս պատահեց` օդի՞ց հայտնվեց: Էն էլ այդպիսի ոստիկանների հետ:

Ոստիկանները նաև մեզ հորդորում էին, որ նման դեպքերում պետք է ոստիկանություն դիմել, «իսկ դուք մեզ չեք վստահել»: Նեղացել էին մեզանից: Քիչ հետո ես իմանում եմ Վահեից, որ մոնիտորինգ իրականացնողներից մեկն իրեն ասել է, որ քչացնի հայտնաբերված անտառահատումների թիվը:

Մինչ մենք կզրուցեինք այդ անսպասելի նորության մասին, տեսնում ենք, որ մի հոծ բազմություն մոնիտորինգի անդամներով, ոստիկաններով (ի դեպ, որոնք մինչև վերջ չնեկայացան` ոչ պաշտոն, ոչ էլ անուն հայտնեցին, ոչ էլ ասեցին, թե ինչու են այդտեղ հայտնվել), անտառապահներով, հավաքվում են «Հրապարակի» լրագրող Էդուարդի գլխին: Ես և Վահեն նստած էինք կողքի նստարանին, և լսվեց, որ կրքերը թեժանում են, սկսում են ձայները բարձրանալ, ու մենք լսեցինք դրվագներ իրենց խոսակցությունից:

«88-ը հանի»: Սա լսելուն պես մենք արագ վեր կացանք ու գնացինք դեպի Էդուարդի կողմը: Մեր մոտենալուն պես խումբը ցրվեց, բայց անզեն աչքով տեսանք, որ լարվածություն կա ոստիկանների և թղթակցի միջև, և ինչ-որ հաշիվներ են լուծում, ինչ- որ տհաճ բան է կատարվում:

Հետագայում արդեն իմացանք, որ թղթակցի վրա ճնշումներ են գործադրվել իրենց կողմից, սկզբից փորձել են, ինչպես և մեր դեպքում, խղճի հետ խաղալ, որ անտառապետի հայրն է մահացել, երեխաները կմնան անհեր, որ դու կլինես իրա դուշմանը և այլն, … չհրապարակես այդ թվերը: Երբ «Հրապարակի» թղթակիցն ասել է, որ ինքն արդեն հեռախոսակապի միջոցով հայտնել է իրական թվերը, ասացին` ոչինչ, հերքի թվերը, ասա նույն այն 11 է, ինչ ԲՆ տեսչությունն է հայտնաբերել:

Էդուարդի այն խոսքերին, թե Թեղուտի պաշտպանության խումբը, միևնույն է, կհրապարակի տեսաձայնագրածը, ասել են` ոչնիչ, համոզի իրենց: Հետո կրքերը ավելի են թեժացել, այդ մասին ավելի մանրամասն կպատմի ձեզ Էդուարդը:

Մեզ մինչև գիշեր պահեցին իրենց գրասենյակում, մենք ստորագրեցինք արձանագրությունը, որ տեսել ենք 116 ծառ, ուզեցինք մեր կողմից ավելացնել, որ անտառահատումը զանգվածային էր, ու ժամանակը չհերիքեց լիարժեք մոնիտորինգ անելու, ավել հաշվել ու գրանցել, նրանք ասացին` «բլանկի մեջ տեղ չկա` վկաների առաջակությունները գրելու»:

Ես այնպիսի տպավորություն ունեմ, որ իրավական համակարգը, պետական անտառային մոնիտորինգ իրականացվող համակարգը, անտառապահներն ու անտառապետները, ԲՆ տեսչությունը` բոլորն օժանդակում են ԶԱՆԳՎԱԾԱՅԻՆ ԱՆՏԱՌԱՀԱՏՄԱՆԸ: Իսկ մեզ հետ ուղղակի թատրոն էին ուզում խաղալ, այն էլ դերերը խառնեցին, լավ չէին սովորել:

Մարիամ Սուխուդյան
http://hetq.am/am/ecology/mariam-4/

Համատարած թարմ հատված ծառերի բներ կարելի էր հարյուրներով հաշվել

Մոնիտորինգի աշխատանքային խմբերը երկակի տպավորություն թողեցին: Առաջին խմբի հետ, որը մեզ հետ ժամանել էր Երևանից, այն վայրում, ուր Բնապահպանության նախարարության տեսուչները հայտնաբերել և գրանցել էին 11 հատված ծառ, մենք մոտ մեկ ժամում գրանցեցինք 88-ը: Հայտնաբերված հատված ծառատեսակներն էին` հաճարենի, բոխի, տանձենի, ընկուզենի:

Հատումների մասշտաբը շատ մեծ էր, իսկ մոնիթորինգի աշխատակիցները շտապում էին: Նրանք նշեցին, որ բոլոր հատումները արձանագրելու համար մեկ ամիսն էլ հերիք չէ: Այդ պատճառով նշված տարածքում հատված ծառերի հաշվառումը սահմանափակվեց 88-ով:

Մենք ասացինք, որ ծառահատումները համատարած են, և առաջարկեցինք գնալ այն վայրը, ուր ժամանակին առանց պետհամարանիշի բեռնատար մեքենայի էինք հանդիպել, ուր ծառեր էին հատում և բարձում: Խոսակցության մեջ խառնվեց չգիտես որտեղից հայտնված սև հագուստով ինչ-որ մեկը, ով ներկայացավ որպես անտառապահ, բայց ոչ այս տարածքի: Նշեմ, որ հետագայում` մինչև Լոռի հանգստյան տուն վերադառնալը, նա մեզանից չբաժանվեց: Նա համոզում էր, որ վերջին մի քանի ամիսը այդտեղ մեքենա չի բարձրացել, և մեր գնալը անիմաստ է, որը իհարկե բացահայտ սուտ էր:

Հայկ Խոդաբաշյանը մեկ այլ խմբից, որը Վանաձորից էր ժամանել, կարգադրեց մեզ հետ գնալ նշված վայրը: Երբ սկսեցինք բարձրանալ, պարզվեց, որ այս մի խմբի անդամները այնքան մտասույզ էին, որ մոռացել էին նունիսկ թուղթ, գրիչ և ծառերի բների տրամագծերի չափման գործիք վերցնել: Մեր հիշեցումներից հետո նոր մարդ ուղարկեցին, որ գնա բերի:

Տասը րոպե անտառով բարձրացանք և ականատես եղանք նույն պատկերներին. համատարած թարմ հատված ծառերի բներ կարելի էր հարյուրներով հաշվել: Խումբը ցրված ու մի տեսակ դժկամությամբ էր աշխատում, նույնիսկ ծառի բունը չափելուց հետո «մոռանում էին» թվերը արձանագրել:

Այնուամենայնիվ, մեր օգնությամբ 28 ծառահատում արձանագրվեց: Ասացին, որ ընդհանուր պատկերը արդեն պարզ է, այսքանն էլ հերիք է: Երբ իջանք Լոռի հանգստյան տուն, այնտեղ արդեն նոր մարդիկ էին հավաքվել` 2 ոստիկան և ևս 2 սև հագուստով անձնավարություն: Նրանցից մեկը ներկայացավ որպես այդ տարածքի անտառապետ, մյուսը չներկայացավ:

Պարզվեց, որ այն մեքենան, որտեղ մեր պայուսակներն էին, գնացել էր անհայտ ուղղությամբ, իսկ Հայկ Խոդաբաշյանի հեռախոսահամարը անհասանելի էր: Այդ պատճառով ստիպված մնացինք Լոռի հանգստյան տանը, մեր նոր «բարեկամների» ընկերակցությամբ:

(Այստեղ բաց եմ թողնում բարոյախրատական խոսակցությունները): Խոսակցության ընթացքում մոնիթորինգի աշխատակիցը նախ կես կատակ առաջարկեց մեր տեսախցիկները փոխանակել մեր պայուսակների հետ, որոնք տարվել էին անհայտ ուղղությամբ, հետո էլ արդեն ավելի լուրջ ինձ համոզում էր, թե գրանցված հատումների թիվը պետք է քչացնենք, ինչը բնականաբար մերժեցի:

Ես ու Մարիամը առանձնացանք, և ես այդ խոսակցության մասին նրան էի պատմում, երբ լսեցինք, որ թեժ խոսակցություն է. երկու ոստիկան, անտառապահները և անտառային մոնիթորինգի երկու աշխատակիցները շրջապատել էին լրագրող Էդվարդ Արզումանյանին: Մենք նստել էինք 15-20 մետր հեռավորության վրա գտնվող նստարանին: Խոսակցության որոշ դրվագներ լսելով` մենք հասկացանք, որ ծառերի թվի մասին է խոսքը, և Էդվարդի վրա փորձում են ճնշում գործադրել: Երբ մենք մոտեցանք, խոսակցությունները դադարեցրին:

(Մնացածը Մարիամը ներկայացրել է: Ուղղակի հիմա ժամանակ չունեմ մանրամասն գրելու):

Վահե Վարդումյան, Թեղուտի պաշտպանության խմբի անդամ

http://hetq.am/am/ecology/v-vardumyan/